Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Nedir?
Herkes ailesine karşı bakım yükümlülüğünü eksiksiz şekilde yerine getirmekle mükelleftir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi ise bir suç olarak düzenlenmiştir. Bu suç, Türk Ceza Kanunun 233. maddesinde yer almaktadır. Kanundaki düzenleme şu şekildedir;
Türk Ceza Kanunu 233 – Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali
(1) Aile hukukundan doğan bakım, eğitim veya destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi, şikayet üzerine, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Hamile olduğunu bildiği eşini veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kalmış bulunduğunu bildiği evli olmayan bir kadını çaresiz durumda terk eden kimseye, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Velayet hakları kaldırılmış olsa da, itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareketlerin sonucu maddi ve manevi özen noksanlığı nedeniyle çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını ağır şekilde tehlikeye sokan ana veya baba, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu kasten işlenmesi gereken bir suçtur. Kişinin suç oluşturan hareketinin sonuçlarını bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi gerekmektedir. Aksi halde bu suç oluşmamaktadır.
Hangi Durumlarda Bu Suç Oluşur?
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu, kendi içinde üçe ayrılmaktadır. Bu üç eylemden birinin gerçekleştirilmesi durumunda aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu oluşur. Üç eylemden sadece birinin işlenmesi suçun oluşması için yeterlidir, hepsinin oluşması aranmamaktadır.
Bakım, Eğitim ve Destek Olma Yükümlülüğünün İhlali
Aile hukukuna dayanan bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüklerinin kişiler tarafından yerine getirilmemesi bu suç kapsamındadır. Anne ve baba, çocukları bakım, eğitimlerinden sorumlu olan kişilerdir. Bu yükümlülüğü ana ve baba gelirine uygun olarak yerine getirmelidir. Anne veya babanın çocuğunu okula göndermemesi, gıda ve beslenme ihtiyaçlarını geliri uygun olmasına rağmen karşılamaması, barınmasını sağlamaması durumda bu suçtan sorumlu olurlar.
Suçun oluşması için bakım, eğitim ve destek olma yükümlülükleri yerine getirilmemelidir ancak terk olmamalıdır. Çünkü terk olması durumunda artık Türk Ceza Kanunun 97. maddesinde düzenlenen terk suçu oluşacaktır. Soruşturma ve kovuşturma başlatılabilmesi için şikayet yapılmış olması aranmaktadır. Mağdur bu suç bakımından çocuk veya eştir. Bu durumlarda terk nedeniyle boşanma davası açılması da mümkündür.
Hamile Eşe Karşı Yükümlülüğü İhlal
Eşinin hamile olduğunu bilmesine rağmen terk eden veya sürekli olarak kendisi ile yaşamakla birlikte evli olmayıp kendisinden gebe kalmış olan kadını çaresiz durumda terk eden kişi bu suçun kapsamındadır.
Bu suçun oluşması bakımından resmi nikah şartı aranmamaktadır. Beraber aynı evde yaşadığı kendisinden hamile kalmış kişiyi çaresizce terk eden kişi de TCK madde 233/2’ye göre aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunu işlemiş olacaktır. TCK madde 233/2 bakımından mağdur eş veya aynı ev paylaşılan hamile kişi olabilmektedir.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Çocukların, Güvenliğini ve Sağlığını Tehlikeye Sokma
Alışkanlık haline gelmiş sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı, onur kırıcı davranışlara dayanan maddi ve manevi özen noksanlığı nedeni ile çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını tehlikeye sokan kişi velayet hakkı kaldırılmış dahi olsa bu suç kapsamında cezalandırılır. TCK madde 233/3 bakımından mağdur sadece çocuk iken fail ana veya baba olabilmektedir.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Suçunun Cezası Nedir?
TCK madde 233/1‘e göre aile hukukuna dayanan bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüklerinin kişiler tarafından yerine getirilmemesi bu suç kapsamındadır ve şikayet edilmesi durumunda kişi 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Eşinin hamile olduğunu bilmesine rağmen terk eden veya sürekli olarak kendisi ile yaşamakla birlikte kendisinden gebe kalmış olan kadını çaresiz durumda terk eden kişi de bu suçun kapsamındadır ve TCK madde 233/2 uyarında bu kişi 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Alışkanlık haline gelmiş sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı, onur kırıcı davranışlara dayanan maddi ve manevi özen noksanlığı nedeni ile çocuklarının ahlak, güvenlik ve sağlığını tehlikeye sokan kişi velayet hakkı kaldırılmış dahi olsa bu suç kapsamında TCK Madde 233/3 uyarınca 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
1 yıl veya daha az hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilmektedir. Bu bakımdan aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunda verilen hapis cezaları da adli para cezalarına çevrilebilmektedir. Ancak bunun için kişinin adli para cezasına çevrilme şartlarını taşıması gerekmektedir. Daha önceden başka bir suçtan hapis cezasına mahkum edilen kişi hakkındaki hapis cezası adli para cezasına çevrilmemektedir.
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunun cezasının 1 yıl ve daha az olarak düzenlenmiş olması nedeni ile hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı da verilebilmektedir. Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması için cezanın 2 yıl veya daha altında bir hapis cezası olarak düzenlenmiş olması gerekmektedir. Bu durumda sanığa belli bir denetim süresi verilir ve bu süre içinde sanık eğer kanuni koşullara uygun olarak hareket etmiş olması durumunda hakkında verilen hüküm sonuç doğurmayacaktır.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Nedeniyle Şikayet Süreci
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu bakımından yalnızca TCK 233/1 şikayette tabidir. TCK 233/2-3 şikayete tabi bir suç olarak düzenlenmemiştir. TCK madde 233/1 ‘e göre aile hukukuna dayanan bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüklerinin kişiler tarafından yerine getirilmemesi durumunda soruşturma ve kovuşturma açılabilmesi şikayete tabidir. Bu suç bakımından şikayet fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde gerçekleştirilmelidir.
TCK Madde 233/1 şikayete tabi olmasından dolayı savcılık olayı öğrenmesinden itibaren kendiliğinden soruşturma başlatamamaktadır. Ancak TCK madde 233/2-3 için savcılık kendiliğinden soruşturma başlatabilir çünkü şikayet aranmaz.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Suçunda Zamanaşımı
Bu suç bakımından zamanaşımı süresi 8 yıl olarak düzenlenmiştir. Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunun işlenmesinden itibaren 8 yıl içinde açılmamış ise bu durumda zamanaşımı süresi geçmiş olur ve dava açılamaz.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma suç isnat edilen şahıs ile mağdurun bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Bu suç bakımından sadece TCK madde 233/1 ‘deki hal uzlaştırmaya tabidir. Aile hukukuna dayanan bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüklerinin kişiler tarafından yerine getirilmemesi durumunda savcılık veya mahkeme tarafından dava dosyası uzlaşma bürosuna gönderilebilir. Çünkü suçun yalnızca bu hali şikayete tabidir ve şikayete tabi suçlarda uzlaşmaya başvurulmalıdır.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Suçu Hangi Mahkemede Görülür?
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu, suçun işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemesinde görülür. Yetkili mahkeme aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunun işlendiği yer mahkemesi iken görevli mahkeme ise Asliye Ceza Mahkemesi olarak düzenlenmektedir.
