Anlaşmalı boşanma şartları hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Anlaşmalı boşanma, eşlerin birlikte boşanmaya karar verdiği ve boşanmanın bütün sonuçları üzerinde anlaştığı boşanma türüdür. Eşlerin anlaşmalı boşanabilmeleri için, anlaşmalı boşanma şartlarının gerçekleşmesi gerekir. Bu kapsamda öncelikle evliliklerinin bir yıldan fazla sürmüş olması ve eşlerin birlikte mahkemeye başvurmuş veya birinin açtığı boşanma davasını diğerinin kabul etmiş olması gerekir.
Boşanmanın nafaka, mal paylaşımı, tazminat gibi mali bazı sonuçları bulunur. Eşlerin bu hususların tamamında eksiksiz şekilde anlaşmış bulunmaları ve hazırlayacakları anlaşmalı boşanma protokolünde buna yer vermiş olmaları gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma protokolünde bulunması gereken bir diğer husus ortak çocukları varsa velayetinin hangi tarafa verileceğidir. Taraflar buna karar verirken velayet hakkı sahibi olmayan ebeveyn ile çocuğun kişisel ilişkisini de düzenlemelidir. Bununla birlikte eşler, çocuk hakkında ortak velayete de karar verebilir.
Tarafların anlaşmalı boşanma şartlarını sağlaması ve anlaşılan konuların hakim tarafından da uygun bulmasıyla anlaşmalı boşanmaya karar verilir.
Anlaşmalı boşanma Medeni Kanun’un 166/3. maddesinde düzenlenmektedir.
Medeni Kanun 166/3 – Anlaşmalı Boşanma
Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu halde boşanma kararı verilebilmesi için, hakimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hakim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü halinde boşanmaya hükmolunur. Bu halde tarafların ikrarlarının hakimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.
Anlaşmalı Boşanmada Ortak Velayet
Ortak velayet, müşterek çocuğun velayetinin bir tarafa bırakılması yerine her iki eşin boşanmadan sonra da velayeti eşit şekilde kullanmasını sağlayan velayettir. Anlaşmalı boşanmada eşler, velayet konusunda serbestçe düzenleme yapabileceklerinden ortak velayete karar vermeleri de mümkündür. Eşler anlaşmalı boşanmada ortak velayete karar verdiyse ve hakim bu anlaşmanın çocuğun menfaatine uygun bulduysa ortak velayet hükümleri uygulanır. Ancak ortak velayette çocuk, eşlerden biri ile yaşar ve diğeriyle kişisel ilişki kurar. Bakımı, ihtiyaç ve giderleri eşler tarafından ortak karşılanır.
Anlaşmalı Boşanmada Tazminat
Anlaşmalı boşanma, tarafların maddi ve manevi tazminat konularında da anlaştığı boşanma türüdür. Taraflar birbirinden boşanmada tazminat istemeyeceği gibi anlaştıkları tazminat miktarında da hakim bir düzenleme yapamaz.
Boşanma davasından sonra tazminat talep edilmesi hususunda ise Yargıtay anlaşmalı boşanma davaları için çekişmeli boşanmalardan farklı bir değerlendirme yapmaktadır. Buna göre Medeni Kanun’daki diğer sebeplere dayanarak açılan boşanma davalarında boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde tazminat talebinde bulunmak mümkün iken anlaşmalı boşanmalarda bu uygulanamaz. Zira anlaşmalı boşanmada taraflar tazminat hususunda boşanma sırasında anlaşmış bulunmaktadır.
Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı
Boşanmada mal paylaşımı evlilik birliği sona erdiğinde eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri malların aralarında nasıl paylaştırılacağı hususudur. Mal paylaşımı anlaşmalı boşanma protokolünde yer alması gereken en önemli hususlardan biridir. Taraflar anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımının ne şekilde yapılacağını belirlemekte özgürdür.
Anlaşmalı Boşanma Şartları Nelerdir?
Eşlerin anlaşmalı boşanma şartları şunlardır;
– Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması:
Evlilik bir yıldan az sürmüş ise eşler sadece çekişmeli boşanma davası ile boşanabilir.
– Eşlerin boşanmak için mahkemeye birlikte başvurması veya birinin açtığı davayı diğerinin kabul etmiş olması:
Eşler boşanma konusunda ve boşanmaya bağlı tüm sonuçlar üzerinde anlaştıktan sonra bir anlaşmalı boşanma protokolü ve anlaşmalı boşanma dilekçesi hazırlar. Boşanma sürecinin başlaması için bunların mahkemeye sunulması gerekmektedir. Bunu eşler birlikte yapabileceği gibi biri yaptığında ve karşı taraf bunu kabul ettiğinde de boşanma süreci başlayacaktır.
– Boşanma ve boşanmaya bağlı bütün sonuçlar üzerinde anlaşılmış olması:
Anlaşmalı boşanmada her iki eş de boşanmaya karar vermiş, aralarında tedbir nafakası, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası, boşanmada tazminat, velayet, boşanmada mal paylaşımı, ziynet alacağı gibi konularda anlaşmaları gerekir.
– Tarafların mahkemede hazır bulunup dinlenmesi:
Hakim anlaşmalı boşanmada tarafları bizzat dinlemeli ve iradelerini serbestçe açıkladıklarına kanaat getirmelidir. Anlaşmalı boşanma şartlarından biri de budur.
– Tarafların hazırlayıp imzaladıkları anlaşmalı boşanma protokolünü hakimin uygun bulması:
Anlaşmalı boşanmaya karar verilmesi için hakim eşler tarafından hazırlanan anlaşmalı boşanma protokolünü inceler, gerektiğinde tarafların ve varsa ortak çocukların menfaati doğrultusunda gerekli değişiklikleri yapar. Bu değişiklikleri tarafların kabul edilmesi halinde de anlaşmalı boşanmaya hükmedilir.
Anlaşmalı Boşanma 1 Yıl Şartı Nedir?
Anlaşmalı boşanma şartlarından biri evliliğin en az 1 yıl sürmüş olmasıdır. Tarafların birbirlerini tam olarak tanımadan, evlilik birliğini sürdürmeyi denemeden boşanmaya karar vermelerinin önüne geçmek için anlaşmalı boşanma 1 yıl evlilik ön koşuluna bağlanmıştır. Hakim bu şartın gerçekleşip gerçekleşmediğini kendiliğinden araştırır.
Evliliği 1 yıl sürmemiş eşlerin boşanması için başka yollar bulunmaktadır. Bu durumda eşler Medeni Kanunda sayılan diğer sebeplere bağlı olarak çekişmeli boşanma davası açabilirler. Bu şekilde açılacak boşanma davalarında boşanma nedenlerinin ve eşler arasındaki kusurun ispat edilmesi gerekir.
Anlaşmalı Boşanmaya Gitmek Zorunlu Mu?
Anlaşmalı boşanma şartlarından bir diğeri de eşlerin mahkeme huzurunda hazır bulunması ve dinlenmesidir. Hakimde eşlerin özgür iradeleri ile boşanmaya karar verdiği ve boşanmanın bütün sonuçları üzerinde anlaştığı kanısının oluşması için tarafların anlaşmalı boşanma duruşmasına gitmesi ve beyanlarını mahkeme huzurunda iletmesi zorunludur. Hakimin anlaşmalı boşanmaya karar vermesi için tarafların iradelerinin baskı altında olmadığını tespit etmiş olması gerekmektedir. Bu durum anlaşmalı boşanma şartları arasındadır.
Anlaşmalı Boşanma Süreci
Anlaşmalı boşanma süreci tarafların birlikte görevli ve yetkili mahkemeye bir dava dilekçesi vermesiyle veya taraflardan birinin dava açıp diğerinin kabul etmesiyle başlar. Anlaşmalı boşanma davasında yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri veya eşlerin son altı aydan beri birlikte ikamet ettikleri yer mahkemesidir. Ancak yetki itirazı olmayacaksa dava her yerde açılabilir. Görevli mahkeme ise aile mahkemeleridir. Bu dava aile mahkemelerinin olmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemesinde açılır.
Eşlerin birlikte açtığı veya biri tarafından açılan davada hakim bir duruşma tarihi verir. Bu tarihte taraflar duruşmada hazır bulunmak zorundadır. Beyanlarını mahkemede sözlü olarak ilettikten sonra hakim taraflarca hazırlanmış anlaşmalı boşanma protokolünü uygun bulursa boşanmaya karar verir. Hakimin taraflar ve varsa ortak çocukların menfaatleri doğrultusunda protokolde değişiklik yapma yetkisi vardır. Bu durumda hakimin boşanmaya karar verebilmesi için yaptığı değişikleri tarafların uygun bulması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma duruşmasında verilecek karar ile tarafların boşanmalarına karar verilmiş olur. Boşanmanın hüküm ve sonuç doğurması için boşanma kararının kesinleşmesi gerekir. Bu sebeple duruşmadan sonra gerekçeli kararın yazılması süreçlerinin takip edilmesi ve tarafların karara itiraz etmeyeceklerini bir dilekçe ile mahkemeye bildirmesi gerekir.
Anlaşmalı Boşanma Ne Kadar Sürer?
Anlaşmalı boşanma davası çoğunlukla tek celsede bittiğinden kısa bir süreç olduğu söylenebilir.
Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan sonra hakim tarafları bizzat dinlemek için bir duruşma günü belirler. Uygulamada genellikle dava açıldıktan 1-1.5 ay sonra duruşma yapıldığı görülmektedir. Bu duruşmada taraflar anlaştıkları hususları sözlü olarak mahkeme huzurunda beyan eder. Hakim bunları uygun bulursa ve anlaşmalı boşanma şartlarının da gerçekleştiğini tespit ederse anlaşmalı boşanmaya karar verir. Dava sürecinin bitmesi için ise bu karara itiraz edilmemesi ve böylece kararın kesinleşmesi gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanma davaları bir avukattan yardım alınmadan sürdürüldüğünde ortalama 2-3 ay sürebilmekte ancak anlaşmalı boşanma avukatından destek alındığında 1 ay içinde bitebilmektedir. Anlaşmalı boşanma şartlarının varlığı da anlaşmalı boşanma avukatı tarafından denetleneceği için süreç daha kısa ve sağlıklı ilerleyecektir.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Anlaşmalı Boşanmada Hakim Ne Sorar?
Anlaşmalı boşanma davası bir dava dilekçesi ve anlaşmalı boşanma protokolü ile birlikte açıldıktan sonra taraflar, mahkeme huzurunda hazır bulunacak ve beyanlarını sözlü olarak iletecektir. Hakim bu duruşmada tarafların özgür iradeleriyle boşanmaya karar verip vermediğini ve anlaşmalı boşanma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğini inceler.
Dolayısıyla anlaşmalı boşanma duruşmasında taraflara protokolünde belirledikleri şartlar sorulur. Anlaşmalı boşanma şartları gerçekleşmişse hakim, eşlere neden anlaşmadıklarını sormayacaktır.
Hakim tarafların veya ortak çocuğun menfaati gerektirdiğinde protokolde bazı değişiklikler yapabilir. Bu değişiklikleri kabul edip etmediklerini de taraflara sorar.
Anlaşmalı Boşanma Davası Ücreti
Anlaşmalı boşanma davası açmak için belli masraflar yatırmak gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma masrafları yaklaşık olarak 2000 TL’dir.
Anlaşmalı boşanmada hazırlanacak protokolde nafaka, velayet, tazminat gibi hususlar üzerinde anlaşmak teknik bilgiyi gerektirmektedir. Bu bakımdan bir anlaşmalı boşanma avukatından destek almakta yarar vardır. Aynı zamanda sürecin daha kolay işlemesi ve daha hızlı sonuçlanmasını isteyen tarafların anlaşmalı boşanma avukatı desteğine ihtiyaç duyarlar. Anlaşmalı boşanmada kendini bir avukatla temsil etmek isteyen kimse avukatıyla arasında kararlaştırdığı bir vekalet ücreti de öder.
Anlaşmalı Boşandıktan Sonra Aldatıldığını Öğrenmek
Anlaşmalı boşanan ve bunun sonrasında aldatıldığını öğrenen eşlerin başvurabileceği bir yol olup olmadığı ise anlaşmalı boşanma kararının kesinleşip kesinleşmediğine bağlıdır. Nitekim karar kesinleşmeden anlaşmalı boşanmadan vazgeçmek mümkündür. Aldatılan eş bunu öğrendiğinde karar henüz kesinleşmediyse anlaşmalı boşanmadan vazgeçip zina sebebiyle boşanma davası açabilir.
Anlaşmalı boşanma kararının kesinleşmesinden sonra aldatıldığını öğrenen eş ise anlaşmalı boşanmanın iptalini talep edemez. Bu tür durumlarda sadece şartları varsa maddi tazminat veya manevi tazminat talep edilebilir. Ayrıca belirli şartların oluşması halinde ise yargılamanın iadesini talep etmek mümkündür. Bu konularda doğru yönlendirmeler için anlaşmalı boşanma avukatından destek alınması gerekir.
Sonuç olarak anlaşmalı boşanma dilekçesi verilmeden önce veya dilekçe sunulduktan sonra ancak duruşma yapılmadan önce aldatıldığını öğrenen eşin bu aşamalarda davadan vazgeçmesi mümkündür. Bu durumlarda hakim vazgeçen eşe davaya çekişmeli olarak devam edip etmeyeceğini sorar, aldatılan eş isterse kendisine tanınan süre içinde bir çekişmeli boşanma davası dilekçesi verirse anlaşmalı olarak görülen dava çekişmeli olarak görülmeye devam eder.
Anlaşmalı Boşanmadan Vazgeçmek
Anlaşmalı boşanma şartlar gerçekleştiğinde anlaşmalı dava açarak boşanmaya karar verilmesini istemek mümkündür. Ancak eşler, boşanma kararının kesinleşmesine kadarki her aşamada anlaşmalı boşanmadan vazgeçebilirler. Eşlerden biri veya her ikisi de hiçbir gerekçe göstermeden boşanmadan vazgeçebilir.
Anlaşmalı boşanmadan duruşmadan önce mahkemeye bir dilekçe verilerek veya duruşmada yapılacak sözlü beyanla vazgeçilebilir. Eğer eşlerden biri anlaşmalı boşanmadan vazgeçtiğini beyan ettiyse hakim davacıya, davaya çekişmeli olarak devam edip etmeyeceğini sorar. Devam etmek isterse hakim çekişmeli boşanma dilekçesini sunması için ona bir süre verir. Bu süre içinde mahkemeye sunulan dava dilekçesi ile anlaşmalı boşanma davası, çekişmeli boşanma davasına dönüşür.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Şartları
Anlaşmalı boşanmada eşler, boşanma ve boşanmaya bağlı bütün sonuçlar üzerinde anlaşıp bunları bir protokolde düzenlerler. Bu protokolün adı anlaşmalı boşanma protokolüdür. Anlaşmalı boşanma davası açıldığında dava dilekçesinin ekinde mahkemeye sunulur. Bu protokolde eşlerin kimlik bilgileri; üzerinde anlaştıkları velayet, nafaka, tazminat, mal paylaşımı gibi bütün konular bulunmak zorundadır. Protokol aynı zamanda eşlerin ikisinin de ıslak imzasını içermelidir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?
Anlaşmalı boşanma protokolünde öncelikle tarafların kimlik bilgileri yer alır. Daha sonra tarafların boşanma kararı açıklanır ve üzerinde anlaşılan diğer hususlara değinilir. Bu hususlar boşanmaya bağlı bütün sonuçlardır. Örneğin tarafların birbirinden yoksulluk nafakası talebi yoksa bu yazılmalıdır. Yine taraflardan birinin diğerine ödeyeceği bir nafakaya karar verildiyse bunun miktarı belirtilmelidir. Bu nafakanın ilerleyen yıllar için belli bir artışa tabi olacağına karar verildiyse nafaka artış oranı da protokolde yer almalıdır.
Protokolde bulunması gereken hususlara bir diğer örnek eşlerin ortak çocukları varsa onun velayetinin kime verileceği, velayet kendisine verilmeyen eşin çocukla kuracağı kişisel ilişki kararıdır. Bu hususlar, anlaşmalı boşanma şartları arasında olup; protokolde mutlaka olması gerekir.
Mal rejiminin tasfiyesi, tazminat gibi diğer hususlar da düzenlendikten sonra taraflarca imzalanan anlaşmalı boşanma protokolü geçerli olarak hazırlanmış olacaktır. Hakim, anlaşmalı boşanma şartlarını tespit ettiğinde de tarafların boşanmalarına karar verecektir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Geçerlilik Süresi
Anlaşmalı boşanma protokolü taraflarca hazırlanıp hakim tarafından uygun bulunduktan sonra bir süreye bağlı olmadan geçerliliğini koruyacaktır. Anlaşmalı boşanma protokolü hiçbir zaman geçerliliğini yitirmediği için her zaman mahkemeye sunulabilmektedir. Anlaşmalı boşanma şartları mevcut olduğunda protokolün geçerlilik süresine bakılmamaktadır.
Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Uyulmaması
Anlaşmalı boşanma davası sona erip boşanma kararı kesinleştikten sonra taraflar birlikte hazırladıkları protokole uymaları zorundadır. Nitekim verilen karar bir mahkeme ilamıdır. Protokole uyulmaması durumunda ise karşı tarafın elinde birçok hukuki imkan bulunur.
Protokolde düzenlenen mali bir konuya aykırı hareket ediliyor olabilir. Örneğin nafaka yükümlüsü eş diğer eş ile arasında kararlaştırdıkları nafakayı geç ödüyor, eksik ödüyor veya hiç ödemiyor olabilir. Aynı şekilde taraflardan biri tazminat hususunda veya üzerinde anlaştıkları mal rejimi konusundan kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirmiyor olabilir. Bu gibi durumlarda bunların ilamlı icraya konu edilmeleri mümkündür. Diğer bir deyişle anlaşmalı boşanma protokolüne uymayarak mali bir yükümlülüğünü ihlal eden tarafa karşı alacaklı taraf tahsilatı icra yoluyla yerine getirebilir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde velayet bakımından yapılan düzenlemeye uygun davranılmaması durumunda ise başvurulacak yol daha farklıdır. Eşler aralarında düzenledikleri anlaşmalı boşanma protokolünde velayetin bir tarafa bırakılmasını, diğer tarafın ise çocukla kişisel ilişki kurmasına karar vermiş olabilir. Velayet hakkı sahibi anne veya baba çocuğu karşı tarafa göstermezse anlaşmalı boşanma protokolüne uymamış olur. Bu durum çocuğu teslim etmeme suçunu oluşturacak ve bunun hükümleri uygulama alanı bulacaktır. Bu durumlarda velayetin değiştirilmesi davası açılması da mümkündür.
Bunların yanında farklı şekillerde anlaşmalı boşanma protokolüne uyulmaması durumunda hakları ihlal edilen taraf, diğer davaları da açabilir. Örneğin protokole uygun tapu kaydı yapılmadığında anlaşmalı boşanma protokolüne dayalı tapu iptali ve tescil davası açılabilmesi mümkündür.
