Boşanırken nafaka hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Boşanırken Nafaka İstenebilir Mi?
Nafaka, mahkeme tarafından bir kimsenin bakım ve ihtiyaçları için ödenmesine hükmettiği bir miktar paradır. Nafaka yükümlülüğü kanundan kaynaklanmaktadır. Nafakaya çoğunlukla boşanma davası sonucunda boşanma kararı ile birlikte hükmedilir. Dolayısıyla boşanırken nafaka talep etmek mümkündür.
Ayrıca boşanma davasında istenebilecek nafaka türlerinden tedbir nafakası ve iştirak nafakasına hükmedilebilmesi için tarafların talebinin bulunmasına da gerek yoktur. Bu nafakalara hakim kendiliğinden de hükmedebilir. Ancak yoksulluk nafakası ödenmesine karar verilmesi bu yönde bir talebin varlığına bağlıdır.
Boşanırken Nafaka Türleri Nelerdir?
Boşanırken nafaka türleri üçe ayrılmaktadır. Bunlar geçici mahiyetteki tedbir nafakası, ortak çocuk lehine istenebilen iştirak nafakası ve boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek tarafa ödenebilen yoksulluk nafakası olarak sayılabilir. Bunlar dışındaki önlem nafakası ve yardım nafakasının boşanma davasında istenebilmesi veya bu nafakalara hakimin kendiliğinden hükmetmesi mümkün değildir.
Tedbir Nafakası
Boşanırken nafaka türlerinin ilki tedbir nafakasıdır. Tedbir nafakası boşanma davası açıldıktan itibaren boşanma kararı kesinleşene kadar ortak çocuğun veya eşlerden birinin bakım ve geçimi için diğer eşin ödemesine karar verilen nafaka türüdür.
Boşanma davalarının uzun sürmesi sebebiyle hakimin geçici birtakım önlemler alması gerekmektedir. Tedbir nafakası da bu önlemlerden biridir. Boşanma davası açıldığında bu yargılama süreci sebebiyle yoksulluğa düşen eşe veya ortak çocuğun velayeti geçici olarak kendisine bırakılan eşe çocuğun bakım ve ihtiyaçları için tedbir nafakası ödenebilir. Tedbir nafakası boşanma kararının kesinleşmesi ile sona erer.
İştirak Nafakası
İştirak nafakası boşanma kararıyla velayet kendisine bırakılmayan eşin de çocuğun ihtiyaç ve giderlerine katılması yükümlülüğünün bir sonucudur. Velayet kendisine bırakılmayan eşin diğer eşe kendi ekonomik durumuyla orantılı olarak ödemesine hükmedilen bir miktar paraya iştirak nafakası adı verilir. Boşanırken nafaka türü olan iştirak nafakası boşanma kararı ile başlar ve çocuğun 18 yaşını doldurması ile veya çocuğun evlenmesi, ergin kılınması, kendi gelirini elde etmesi gibi diğer sebeplerle sona erer.
Yoksulluk Nafakası
Yoksulluk nafakası da boşanırken talep edilebilecek nafakalardan biridir. Yoksulluk nafakasını boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek ve boşanmada daha az kusurlu olan eş isteyebilir. Hakim şartları değerlendirdikten sonra boşanma kararı ile birlikte nafaka yükümlüsü tarafın mali gücü ile orantılı bir nafakaya hükmedebilir.
Boşanırken Nafaka Nasıl İstenmeli?
Boşanırken istenebilecek nafakalar tedbir, iştirak ve yoksulluk nafakalarıdır. Bunlardan tedbir ve iştirak nafakasına hükmedilebilmesi için bir talep zorunlu değildir. Ancak yine de açılacak davalarda bu nafakaların kalem kalem belirtilerek talep edilmesi gerekir. Yoksulluk nafakası bakımından ise talepte bulunulmuş olması şarttır. Talep olmaması durumunda hakimin yoksulluk nafakasına hükmetmesi mümkün değildir.
Her iki eş de boşanırken nafaka talep edebilir. Bu kapsamda ister davacı olsun ister davalı olsun; boşanırken nafaka talep etmek mümkündür. Davacı eşin nafaka talebinde bulunması durumunda bu nafakanın dava dilekçesinde açıkça belirtilmesi ve tüm detayları ile ifade edilmesi gerekir. Davalı tarafın da sunacağı cevap veya karşı dava dilekçesi ile nafaka talebinde bulunması mümkündür. Talep edilecek nafakaların toplam nafaka miktarı olarak değil; kimin için ne kadar nafaka talep ediliyorsa bu miktarların ayrı ayrı belirtilmelidir. Bu hususlar belirtilmediği takdirde hakim, davacı tarafa kimin için ne miktarda nafaka talep edildiğinin açıklanması için süre verecektir.
Boşanırken Nafaka Neye Göre Belirlenir?
Hakim boşanma davası açıldığında gerek kendiliğinden alması gereken önlem mahiyetinde olan tedbir nafakasına gerekse de boşanma kararının kesinleşmesi ile birlikte ödenecek iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasına hükmederken bazı değerlendirmeler yapar.
Öncelikle istenen nafakanın şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği incelenir. Örneğin yoksulluk nafakasını boşanmada ağır kusurlu olan eş talep ediyorsa bu talebi reddedilecektir. Zira yoksulluk nafakası talep edebilmenin şartlarından biri boşanmada kusursuz veya diğer taraftan daha az kusurlu olmaktır.
Talep edilen nafakanın şartlarının gerçekleştiği tespit edildiğinde tarafların ekonomik ve sosyal durum araştırması yapılır. Bunun sonucunda hakim hem nafaka alacaklısının ihtiyaçlarını karşılayacak hem de nafaka yükümlüsünün mali gücü ile orantılı bir nafakaya hükmedecektir.
Boşanırken Nafakayı Kim Belirler?
Boşanma davasında nafaka talebi boşanma davasına bakan mahkemeye iletilir. Gerekli araştırmaları yaptıktan sonra uygun nafakayı belirleyecek olan da bu mahkemedir. Dolayısıyla boşanırken nafaka, boşanma davasına bakan mahkeme tarafından belirlenir. Boşanma davalarında yetkili ve görevli mahkeme ise eşlerden birinin yerleşim yeri veya son altı aydan beri birlikte oturdukları yer aile mahkemesidir. Boşanma kararını vermeye yetkili bu mahkeme resen hükmedilmesi gerekiyorsa veya talep varsa nafakayı da belirleyecektir.
Boşanırken Nafakaya İtiraz
Boşanma davasında hükmedilebilecek nafakalara itiraz mümkündür. Ancak bu nafakaların nitelikleri itibariyle farklı olmalarının bir sonucu olarak bunlara itiraz da farklı şekillerde yapılacaktır. Sözgelimi tedbir nafakası bir ara karardır ve tedbir nafakasına dair ara kararlara karşı istinaf veya temyiz yoluyla itirazda bulunulamaz. Tedbir nafakasına itiraz için boşanma davası görülürken mahkemeye bir itiraz dilekçesi sunulması yeterlidir. Tedbir nafakasına itiraz duruşma sırasında sözlü olarak da yapılabilir.
Buna karşılık iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasına boşanma kararı ile birlikte hükmedilir. Mahkemenin bu yöndeki kararlarına karşı taraflar, gerekçeli kararın kendilerine tebliğinden itibaren taraflar boşanma kararı ile birlikte istinaf kanun yoluna başvurmak suretiyle itiraz edebilirler. Yapılacak itiraz öncelikle istinaf mahkemesi tarafından incelenir. İstinaf incelemesi sonrasında temyiz başvurusunda bulunulması da mümkündür.
Nafakaya, nafaka alacaklısının az nafakaya hükmedildiğini ileri sürmesiyle gerçekleşebileceği gibi nafaka yükümlüsü de hükmedilen nafakanın onun mali gücüne oranla çok yüksek olduğunu ileri sürerek itiraz edebilir. Her iki tarafın da itiraz hakkı bulunmaktadır. İtirazın gerekçelendirilmesi ve delillerle ispat edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu sebeple boşanma davasının takibinde boşanma avukatından destek alınmasında fayda bulunmaktadır.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Nafaka Artırım Davası Açılabilir mi?
Mahkeme tarafından hükmedilen nafakanın çeşitli sebeplerle nafaka alacaklısının ihtiyaçlarını karşılamaya yetmemesi durumunda nafaka yükümlüsüne karşı açılacak dava nafaka artırım davasıdır. Bu dava, nafaka artırım dilekçesi hazırlanarak açılır. Nafaka artırım davasının açılma sebebi zamanla paranın alım gücünün düşmesi olabileceği gibi tarafların ekonomik ve sosyal durumlarındaki değişiklikler de olabilir. Sözgelimi nafaka yükümlüsünün geliri veya malvarlığı bir sebepten olağanüstü artış gösterdiyse ve nafaka alacaklısının da ihtiyaçları belirli düzeyde arttıysa bu durumda nafaka artırım davası açılmasında yarar vardır.
Dolayısıyla şartları gerçekleştiğinde nafaka alacaklısı tarafından nafaka artırım davasının açılmasının önünde hukuki bir engel bulunmamaktadır.
Boşanmadan Nafaka İstenebilir Mi?
Nafaka, boşanma sonucunda ödenmesine hükmedilen bir miktar para olarak tanımlansa da taraflar arasında boşanma olmadan nafakaya hükmedilmesi de Medeni Kanunda düzenlenmiştir. Dolayısıyla kanundaki şartların gerçekleşmesi halinde boşanmadan nafaka istenebilir.
Kanundaki düzenlemeye göre iki durumda boşanmadan nafaka istenebilir. Bunlardan biri eşlerden birinin haklı sebeple birlikte yaşamaya ara vermiş olması, diğeri ise onun eşinin haklı sebep olmadan ortak yaşama ara vermesidir. Sonuç olarak bir eşin boşanmadan nafaka isteyebilmesi öncelikle ortak yaşama ara verilmiş olması şartına bağlıdır. Daha sonra ortak yaşama kimin ara verdiğine ve haklı sebep bulunup bulunmadığına bakılır. Boşanma olmadan nafaka talebi Medeni Kanun’un 197. maddesinde düzenlenmiştir.
Geliri Olmayan Kadın Nasıl Boşanır?
Boşanan kadının birçok hakkı bulunmaktadır. Ancak bu haklar belirli şartlara bağlanmıştır. Nafaka da boşanan kadının haklarından biri olabilir. Örneğin geliri olmayan ancak boşanmak isteyen kadın boşanma davasını açarken mahkemeden tedbir nafakası talep ederek boşanma sürecinde mağdur olmaktan kurtulabilir. Tedbir nafakası boşanma kararı kesinleşene kadar ödenecektir.
Eğer boşanma davasını açan kadın boşanmada eşinden daha az kusurlu veya kusursuz ise mahkemeden yoksulluk nafakası adı altında bir nafaka talep etmesi de mümkündür. Böylece geliri olmayan ve boşanma ile yoksulluğa düşecek kadın boşanma sonucunda alabileceği nafakalarla gelir elde edebilir.
