
Boşanma davasında mehir talebi hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Mehir Nedir?
İslam hukukunda dini nikah sırasında, evlilik birliği içinde veya boşanma halinde eşi tarafından kadına karşılıksız olarak verilen veya verilmesi taahhüt edilen bir miktar para ya da mala mehir adı verilir. Mehir her türlü taşınır taşınmaz mal olabileceği gibi bir hak da olabilir.
Mehir, mehri muaccel ve mehri müeccel olarak ikiye ayrılır. Mehri muaccel evlenme sırasında peşin olarak ödenen mehir, mehri müeccel ise verilmesi bir şarta bağlanmış, sonradan verileceği taahhüt edilen mehir anlamına gelir.
İslam hukukunda mehir, evlenmenin bir sonucu olarak görülmekte ve kocası tarafından bizzat kadına ödenmektedir.
Mehir, mehri misil ve mehri müsemma olarak bir ayrıma daha tabidir. Bu kapsamda mehri misil tarafların mehil verilmesi konusunda anlaşmadığı veya bu konuda yaptıkları anlaşmanın geçersiz olduğu durumda ödenen mehirdir. Mehri müsemma ise eşlerin aralarında kararlaştırdıkları mehire verilen isimdir.
Mehir Hukuken Geçerli Mi?
Türk Medeni Kanunu mehir konusunda bir düzenlemeye yer vermemiştir. Ancak Yargıtay, eşlerin evlenirken birbirine bir miktar para veya mal vermesini yasaklayan bir hüküm bulunmaması sebebiyle mehiri geçerli kabul eder. Sonuç olarak mehir, yasak olmamakla birlikte Medeni Kanun’da hüküm altına alınmış bir kavram da değildir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında kadın, eşin mehir alacağını koruduğu söylenebilmektedir. Yargıtay, eşlerin aralarında yaptıkları mehir sözleşmesini geçersiz olarak değerlendirmemekte, bağışlama veya bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edip bundan doğan alacağı korumaktadır.
Dolayısıyla mehir kavramının tartışmalı yönlerinin bulunması bir yana, hukuken geçerli ve korunan bir alacak hakkı olduğu söylenebilir. Yargıtay da, eşlerin aralarında hazırladığı mehir senedini bağışlama vaadi sözleşmesi olarak görür ve geçerli kabul eder.
Boşanma Davasında Mehir Talebi
Eşler aralarında mehir senedi düzenlemişlerse boşanmaları halinde kadın bu mehir senedinden doğan alacağını boşanma davasında talep edebilir. Ancak kadının boşanma davasında mehir talebinde bulunabilmesi mehir senedinin hukuken geçerli şekilde hazırlanmış ve Türk Borçlar Kanunu uyarınca bağışlama vaadi sözleşmesi olarak nitelendirilebilecek bir senet olmasına bağlıdır.
Bu kapsamda geçerli bir mehir sözleşmesi kadın için alacak hakkı doğurur ve kadın boşanma davasında bunu ileri sürebilir.
Dolayısıyla boşanma davasında mehir talebinde bulunan kadının bir mehir sözleşmesine sahip olması, bu sözleşmenin yazılı olması ve mehir vereceğini vaat eden erkek eşin imzasını içeriyor olması gerekmektedir.
Mehir Alacağı Davası
Kadın, mehir senedine dayanarak boşanma davasında mehir alacağını ileri sürebileceği gibi ayrı bir alacak davası açma hakkı da bulunur. Ancak bu davaların boşanmadan ayrı açılması daha yerinde olacaktır. Mehir alacağı davası, mehir senedine dayanılarak açılır. Bu dava davalının yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesinde açılacaktır.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Boşanma Davasında Mehir Talebi Şartları
Boşanma davası ile birlikte mehir senedinden doğan alacak talep edilebilir. Ancak alacağın talep edilebilmesi için alacağın kaynağı olan mehir senedinin geçerli şekilde hazırlanmış olması gerekmektedir.
Türk Medeni Kanunu mehir ile ilgili bir düzenleme yapmamakla birlikte bunu yasaklamamıştır. Nihayetinde mehir Yargıtay tarafından eşlerin aralarında yaptığı bir bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilir. Bu kapsamda mehir senedinin, bağışlama vaadi sözleşmesinin geçerlilik şekillerine uygun hazırlanması gerekir. Bağışlama vaadi sözleşmesinin geçerlilik şartları ise Türk Borçlar Kanunu’nda yer almaktadır. Buna göre:
- Mehir senedi yazılı şekilde düzenlenmelidir.
- Mehir senedinde bağışlama hükmündeki bir miktar para veya mal verme şeklinde taahhütte bulunan erkek eşin imzası bulunmalıdır.
- Eğer mehir bir taşınmazın devri şeklinde ise senet resmi şekilde düzenlenmiş olmalı, bir diğer deyişle noterde düzenlenmeli veya imzalanmalıdır.
- Mehir senedinde bağışlanacak para, mal veya mallar belirlenmiş ve yazılmış olmalıdır.
Mehir Alacağı Davası Ne Zaman Açılır?
Erkek eş mehir senedinde vermeyi taahhüt ettiği parayı veya malları vermediğinde kadın eş tarafından mehir alacağı davası açılır. Mehir alacağı boşanma davası ile birlikte ileri sürülebildiği gibi mehir talebi için ayrı bir dava da açılabilir. Mehir alacağı davası bir alacak davası olması sebebiyle bir zamanaşımı süresine de tabidir. Buna göre mehir alacağı davası boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren on yıldır. Bu dava on yıl içinde açılmadığında zamanaşımına uğrayacaktır.
Boşanmada mehir alacağı talebi, ziynet alacağı davası ile birlikte de açılabilir. Bu durumda açılacak ziynet alacağı davasında, talep edilecek ziynet eşyaları ile boşanma davasında mehir talebini bildirilmesi gerekir.
Boşanma Davasında Mehir Talebinde İspat
Boşanma davasında mehir talebinde bulunan kadın, mehir alacağının bulunduğunu ispatlamalıdır. Kadın bu ispat faaliyetini mehir senedi adı verilen yazılı belge ile gerçekleştirebilir. Bu yazılı belge mehir senedi borçlusu erkek eş tarafından imzalanmış olmalıdır. Aksi halde bir geçerliliği olmayacak bu senetle ispat da mümkün değildir. Boşanma davasında mehir talebi bakımından tanık, destekleyici delil niteliğindedir. Davacı, sunacağı mehir senedini tanık anlatımlarıyla destekleyebilir. Mehir alacağı davalarında yemin delilinin kullanılması da mümkündür.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Mehir Talebi
Anlaşmalı boşanma eşlerin boşanma ve boşanmanın bütün sonuçları üzerinde anlaştıkları durumda açılan boşanma davasıdır. Anlaşmalı boşanmada hakim, çoğunlukla tarafların hazırladığı protokole sadık kalır, tarafların ortak kararları olan talepleri doğrultusunda boşanma, velayet, nafaka, tazminat ve mal paylaşımı konularında kararlarını verir.
Anlaşmalı boşanma davasında mehir alacağı alacakları bakımından da anlaşılması gerekir. Bu hususun da anlaşmalı boşanma protokolünde de belirtilmiş olması şarttır. Aksi halde hakim anlaşmalı boşanma davasında mehir alacağı konusunda karar vermeyecektir. Taraflar arasında geçerli şekilde hazırlanmış bir mehir senedi bulunuyor ancak anlaşmalı boşanma protokolünde mehir düzenlenmemişse kadın eşin boşanma sonrasında ayrı bir dava ile mehir alacağını talep etmesinin önünde bir engel yoktur.
Mehir Alacağı Davası Görevli Mahkeme
Mehir alacağına dair talepler, boşanma davasında ileri sürülebileceği gibi ayrı bir dava ile de ileri sürülebilir. İlk olasılıkta dava boşanma davası olduğu için aile mahkemelerinde görülecektir. Ancak boşanma kararından sonra mehir alacağı talebiyle açılacak davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Bunun sebebi davanın niteliği itibariyle bir alacak davası mahiyetinde olmasıdır.
Mehir Alacağı Davası Yetkili Mahkeme
Mehir alacağı davasında yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Bu kapsamda mehir senedinin borçlusu erkek eşin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde bu davanın açılması gerekmektedir.
Mehir Senedi Nedir?
Mehir senedi, erkek eşin kadın eşe belirli bir mal veya para bağışlamayı yazılı olarak taahhüt ettiği sözleşme türüdür. Mehir senedine konu mal, para veya diğer maddi değerler kadının kişisel malı niteliğindedir. Mehir alacağı Türk Borçlar Kanunu’nun 288. maddesinde düzenlenen bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda mehir senedi uyuşmazlıklarında Borçlar Kanunun ilgili hükümleri uygulama alanı bulmaktadır.
Mehir Senedi Geçerlilik Şartları
Mehir senetleri, Türk hukukunda bağışlama vaadi sözleşmesi olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda mehir senedinin geçerlilik şartları şunlardır;
- Mehir senedinin yazılı şekilde yapılması gerekir.
- Mehir senedinin ahlaka ve kamu düzenine aykırı olmaması gerekir.
- Mehir senedinin konusunun belirli veya belirlenebilir olması gerekir.
- Mehir senedinin konusunun satışı ve kullanılması yasak olmayan şeylerden oluşmalıdır.
- Mehir senedinin karşılıksız olması gerekir.
Mehri Muaccel Ve Müeccel Nedir?
İslam Hukuku kapsamında mehir; mehr-i muaccell ve mehr-i müeccel olarak iki türe ayrılmaktadır: Mehr-i muaccel, sözleşme anında veya nişanlanınca peşin olarak ödenen mehirdir. Mehr-i müeccel ise bir kısmının veya tamamının ödenmesi belirli bir vadeye bağlanmış veya süre belirlenmemiş olan mehirdir. Bu mehrin ödenmesi için herhangi bir zaman belirlenmiş ise bu tarih geldiğinde belirlenen mehrin kadın eşe ödenmesi gerekir. Ancak bir vade belirlenmemiş ise nikahın sona ermesiyle mehir muaccel hale gelir ve ödenmesi gerekir.
Mehir Senedinin İptali
Geçerli bir mehir senedi düzenleyen eşlerin bu senedin iptalini talep etmeleri de mümkündür. Erkek eş, mehir senedinin iptali talebine gerekçe olarak mehrin ödendiğini veya kendisi tarafından eşine yapılan farklı ödemelerden rücu edildiğini göstermesi mümkündür. Bu gibi gerekçelerle Yargıtay’ın mehir senedinin iptaline hükmettiği yerleşik kararlarında görülmektedir.