Boşanmada Mal Kaçırma

Boşanmada mal kaçırma hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.

Boşanmada Mal Paylaşımı

Boşanmada mal kaçırma konusunda bilgi sahibi olabilmek için öncelikle mal paylaşımının nasıl yapıldığını tespit etmek gerekir. Mal paylaşımı, eşlerin tabi olduğu mal rejiminin sona ermesi durumunda, sahibi oldukları malvarlıklarının paylaştırılmasıdır. Bu kapsamda mal paylaşımının istenilebilmesi için eşler arasındaki mal rejiminin sona ermesi gerekir. 

Mal rejimini sona erdiren sebepler ise Medeni Kanunda sayılmıştır. Mal rejimini sona erdiren sebeplerden biri de boşanma davası açılmasıdır. Boşanma davası açıldığında mal rejimi sona erer. Dolayısıyla boşanma davasından hemen sonra eşler, mal paylaşımı davası açabilir.

Eşler, evlilik sırasında veya sonrasında evlilik sözleşmesi yapabilirler. Ancak evlilik sözleşmesi yapmayan eşler, yasal mal rejimine tabi olurlar. Bu kapsamda evlilik sözleşmesi yapılmamışsa eşler, 01.01.2002 tarihinden itibaren edinilmiş mallara katılma rejimine tabidir. Bu mal rejimine göre eşlerin evlilik sonrası edindikleri mallar üzerinde diğer eşin yarı oranında bir alacak hakkı mevcuttur. Buna göre boşanmada mal paylaşımı eşlerin edinilmiş malları, kural olarak ve genel hatlarıyla yarı yarıya paylaştırılarak yapılır. Eşlerden biri, bu paylaşımdan kaçınmak için boşanmada mal kaçırma yapabilir.

Boşanmada Mal Kaçırma

Boşanma davası, eşlerden her birinin Medeni Kanun’da sayılı sebeplerden biri gerçekleştiğinde aile mahkemelerinde açabileceği, boşanma kararı ile sonuçlanırsa evlilik birliğini sona erdiren davadır.

Boşanma davası sonucunda aile mahkemesi hakiminin boşanma kararı vermesi evlilik birliği ile birlikte mal rejimini de sona erdirir ve bu durumda mal paylaşımını yapılabilir.

Mal paylaşımı sırasında eşlerden biri diğer eşin onun edinilmiş malları üzerindeki alacak hakkını engellemek amacıyla kendi üzerine kayıtlı mallarını bir şekilde elinden çıkarabilir. Bu duruma uygulamada “boşanmada mal kaçırma” adı verilmektedir.

Boşanmada mal kaçırmanın sonuçları Medeni Kanunun 229. maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre mal kaçırma amacıyla birtakım devirler ve karşılıksız kazandırmaların yapıldığının tespit edilmesi durumunda bunlar hiç yapılmamış gibi mal rejiminin tasfiyesine dahil edilir. Buna göre;

• Eşlerden birinin boşanma davası açılmasından önceki bir yıl içinde eşinin rızasını almadan yaptığı karşılıksız kazandırmalar,
• Evlilik süresince bir malın mal paylaşımına dahil olmasını dolayısıyla o mal üzerindeki diğer eşin alacak hakkını azaltmak maksadıyla yaptığı devirler

boşanmada mal kaçırma olarak kabul edilir. Bu devirler hiç yapılmamış gibi kabul edilir ve tasfiyeye tabi tutulur.

Boşanmadan Önce Mal Kaçırma

Evlilik birliği devam ederken veya boşanma davası açıldıktan sonra eşlerin birbirlerinin edinilmiş mallar üzerindeki katılma alacağını azaltmak amacıyla kötü niyetle yaptığı bazı satış, bağışlama, devir işlemleri mal kaçırma olarak nitelendirilir. Bu kapsamda eşlerin, boşanmadan önce mal kaçırma kastıyla işlemler yapması mümkündür.

Medeni kanun mal rejiminin sona ermesinden (boşanma davasının açılmasından) önceki bir yıl içerisinde diğer eşin rızası olmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmaları mal kaçırma amacı olup olmadığını araştırmadan boşanmada mal kaçırma kabul eder. Bu sebeple boşanmadan 1 yıl önceki satılan mallar hiç satılmamış gibi tasfiyeye dahil edilir. Aynı durum boşanmadan 2 yıl önce satılan mallar için de geçerlidir.

Boşanmada Para Kaçırma

Eşlerin evlilik birliği içinde çalışmalarının karşılığı olarak edindiği para edinilmiş maldır. Bu paralar mal paylaşımına tabi olur ve eşler bu paralardan da katılma alacağı talep edebilir. Eşinin edinilmiş mal sayılan bu para üzerindeki alacak hakkını ortadan kaldırmak amacıyla bu parayı saklayan, üçüncü kişiye veren kötü niyetli kimsenin bu eylemi de boşanmada mal kaçırma olarak nitelendirilir.

Boşanmada para kaçırma durumunda kaçırılan para yine de tasfiyeye tabi tutulur. Bu kapsamda boşanma davasının açılmasından önce banka hesabında 100.000-TL bulunduran kişi, bu parasını bankadan çekip başka bir yerde saklasa dahi söz konusu para boşanmada mal paylaşımı bakımından dikkate alınır. Ancak parayı çeken kişi, bu paranın belli gider kalemleri için harcandığını ispat ederek tasfiye dışında tutulmasını da sağlayabilir. Bu konularda boşanma avukatından destek alınması gerekir.

Anlaşmalı Boşanmada Mal Kaçırma

Anlaşmalı boşanma eşlerin birlikte boşanmaya karar vermeleri sonrasında, nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı ve ziynet alacağı gibi konularının tamamında anlaşmaya varmaları durumunda açılan boşanma davasıdır. Anlaşmalı boşanmada eşler birlikte mahkemeye başvurabilecekleri gibi bir eşin açtığı davayı diğer eş kabul de edebilir.

Anlaşmalı boşanmada eşlerin hazırladığı anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımı da yer almalıdır. Evlilik birliği içinde edinilmiş malların paylaşımı anlaşmalı boşanmada eşlerin anlaştıkları doğrultuda yapılır. Bu konuda daha fazla bilgi için “anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı” yazımızı okuyabilirsiniz.

Anlaşmalı boşanmada mal kaçırmaya sık rastlanmamaktadır. Zira anlaşmalı boşanmada eşler, mal paylaşımı hususunda da anlaşmış olurlar. Ancak anlaşmalı boşanmada da eşlerin bankadaki birikimleri, sahip oldukları taşınır-taşınmaz mallar konusunda birbirlerine gerçek dışı bilgi vererek boşanmada mal kaçırmaları mümkündür. Bu tür durumlarla karşı karşıya kalmamak için anlaşmalı boşanma avukatından hukuki destek almakta fayda bulunmaktadır.

Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.

Boşanma Davası Açıldıktan Sonra Mal Kaçırma

Boşanma davası açılması durumunda eşler arasındaki mal rejimi sona erer ve tasfiyesi için mal paylaşımı davası açılabilir. Bu süreçte eşler, bazı malvarlıklarını elden çıkararak diğer eşin alacaklarını engellemek amacıyla kötü niyetli tasarruflarda bulunabilmektedir. Bu şişlemler çoğu zaman satış şeklinde gerçekleşse de bağış, borç veya muvazaalı devir şeklinde de gerçekleşmektedir. Eşlerin diğerinin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı bütün bu işlemler de boşanmada mal kaçırma kapsamındadır.

Bir işlemin mal kaçırma olarak nitelendirilmesi için o işlemin diğer eşin katılma alacağını azaltmaya yönelik olması yeterlidir. Mal kaçırma boşanma davası açılmadan önce yapılacağı gibi boşanma davası açıldıktan sonra da yapılabilir. Boşanma davası açıldıktan sonra mal kaçırmayı önlemek için ihtiyati tedbir kararı alınması gerekir. İhtiyati tedbir, evlilikte ortak mallara tedbir olarak bilinmektedir. Bu konuda da boşanma avukatından hukuki destek alınmasında fayda bulunmaktadır.

Boşanma Davasında Mal Kaçırma

Boşanma davası açıldıktan sonra eşlerden her biri mal rejiminin tasfiyesi için dava açabilir. Bu süreçte eşlerin ortak malı sayılan mallar bakımından yapılacak satış, bağışlama, devir gibi işlemler diğer eşin o mal üzerindeki alacak hakkını ortadan kaldırmak maksadını taşıyabilir. Boşanma ve mal paylaşımı sürecinde bu amaca yönelik yapılan tasarruf işlemleri boşanma davasında mal kaçırma olarak adlandırılmaktadır. Bu işlemlerin engellenmesi için evlilikte ortak mallara tedbir kararı alınması gerekir.

Eşin Arabayı Kaçırması

Evlilik içinde edinilen araba kural olarak edinilmiş maldır. Boşanma sonucunda diğer eşin arabanın değerinin yarısı üzerinde katılma alacağı bulunur. Araba kendi üzerine kayıtlı eş diğer eşin bu alacak hakkını ortadan kaldırmak amacıyla arabayı satması, bağışlaması veya satış gibi göstererek muvazaalı şekilde devretmesi  boşanmada mal kaçırma olarak değerlendirilecektir.

Boşanmada mal kaçırma amacıyla yapılan bu işlemler, hiç yapılmamış gibi kabul edilir. Dolayısıyla eşin arabayı kaçırması durumunda araba hiç devredilmemiş gibi katılma alacağı talep edilmesi mümkündür.

Eşten Mal Kaçırma Tapu İptal Davası

Tapu iptali ve tescil davası, tapuda tescilli bir taşınmazın hukuka aykırı veya yolsuz tescille kaydedilmiş olduğunun ileri sürüldüğü ve bu kaydın iptalinin istendiği dava türüdür. Tapu iptali ve tescil davalarında tapunun, gerçek hak sahibi olan kişi adına tapuda tescili dava edilir.

Evlilik birliği içerisinde edinilen bir malvarlığının muvazaalı olarak devredilmesi ve boşanmada mal kaçırma durumunda tapu iptali ve tescil davası açılması mümkündür. Bu tür durumlarda taşınmazın kime devredildiği, hangi tarihte devredildiği ve hatta taşınmazın aile konutu olup olmadığı büyük öneme sahiptir. Söz gelimi aile konutunun eşten mal kaçırmak amacıyla devredilmesi durumunda aile konutu nedeniyle tapu iptali ve tescil davası açılması muhtemeldir. 

Taşınmazın aile konutu olmaması durumunda ise hakları engellenen eş, diğer şartların varlığı halinde tapu iptali ve tescil davası açabilir. Eşten mal kaçırma tapu iptal davasının takibinde gayrimenkul avukatından veya boşanma avukatından destek alınmasında yüksek menfaat bulunmaktadır.

Boşanmada Mal Kaçırma Yöntemleri

Medeni Kanunda, boşanmada mal kaçırma olarak kabul edilecek bazı eylemler sayılmıştır. Bunlar;

• Mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmalar
• Mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılan devirler.

Kanun koyucu bu durumlarda eşin amacının bu işlemlere konu malları paylaşımın dışında tutmak olduğunu kabul etmiştir. Bu işlemler, Medeni Kanunun 229. maddesinde ‘‘eklenecek değer’’ başlığı altında düzenlemiştir. Mal rejimi tasfiyesinde bunlar yapılmamış gibi paylaşılacak değerlere eklenecektir.

Dolayısıyla bir eşin edinilmiş malları üzerinde diğerinin sahip olduğu katılma alacağını ortadan kaldırmak veya azaltmak maksadıyla yaptığı satış, değerinden çok düşük bedel karşılığında devir, bağışlama, saklama, muvazaalı satış gibi işlemler mal kaçırma olarak kabul edilir ve tespit edildiğinde hiç yapılmamış gibi mal rejimi tasfiyesine dahil edilir. Bu hususun tespiti ve ispatı boşanmada mal kaçırma ile ilgili davalarda çok önem arz etmektedir. Bu yüzden mal paylaşımı davalarında mal kaçırma halinde bir boşanma avukatından destek alınması gerekmektedir.

Boşanmadan Önce Mal Kaçırma Yöntemleri

Eşlerin mal kaçırma maksadıyla yapabileceği işlemler yalnızca boşanma davası açıldıktan sonra gündeme gelmez. Eşlerin evlilik birliği devam ederken de birbirinden mal kaçırmak amacıyla bazı tasarruf işlemleri yapması mümkündür. Bu durum Medeni Kanunun 229. maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre boşanmadan önce eşler birbirinden iki şekilde mal kaçırabilir:

• Boşanmadan önceki bir yıl içinde olağan sayılamayacak karşılıksız kazandırmalar yaparak veya 
• Evlilik içinde yapılan devirlerin diğer eşin o mal üzerindeki alacak hakkını ortadan kaldırmak amacını taşıması

Bu iki durumdan birine giren bir tasarruf işlemi mevcut ise bu işlem hiç yapılmamış gibi mal rejiminin tasfiyesine dahil edilir. Bu konuda daha detaylı bilgi için “boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar” isimli yazımızı okuyabilirsiniz.

Eşten Mal Kaçırma Yolları

Boşanma sonrası mal paylaşımı sürecinde olduğu gibi evlilik birliği içinde de eşlerin ortak mallar üzerinde birbirinden mal kaçırma amacı taşıyan bazı işlemler yapması mümkündür. Buna göre eşlerden biri boşanmadan önceki bir yıl içinde diğer eşin rızasını almadan olağan hediyeler dışında karşılıksız kazandırmalar yapmışsa veya evlilik birliğinin devamı sürecinde yaptığı devrin diğer eşin mal üzerindeki alacak hakkını azaltmak amacı taşıdığı tespit edilebiliyorsa bu işlemler mal kaçırma olarak nitelendirilir.

Eşten Mal Kaçırma Cezası

Boşanmada mal kaçırmanın bir cezai yaptırımı olması için onun Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak düzenlenmesi gerekir. Ancak Ceza Kanunu’muzda ‘‘boşanmada mal kaçırma’’ fiili suç olarak tanımlanmamıştır. Bu sebeple eşten mal kaçırmanın cezai bir yaptırımı bulunmamaktadır.

Bununla birlikte eşinden mal kaçıran kişi bu amaçla Ceza Kanunundaki farklı suçları işlemiş olabilir. Örneğin mal kaçırma işlemi sırasında dolandırıcılık suçunu işlediyse bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Yine sahte vekaletname düzenleyerek eşinden mal kaçırdıysa resmi belgede sahtecilik suçunu işlemiş olup iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası alacaktır. Benzer şekilde tehdit suçunun kanuni unsurlarını gerçekleştirdiyse altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Eşten Mal Kaçırma Suçu

Türk Ceza Kanunu’nda eşten mal kaçırma suçu düzenlenmemiştir. Ancak boşanmada mal kaçırma amacında olan kişinin kanundaki dolandırıcılık, tehdit, şiddet, şantaj, resmi belgede sahtecilik gibi suçları işlemesi mümkündür. Bu ihtimalde bu eş işlediği suçlardan sorumlu olur.

Boşanma Davasında Mal Kaçırma Cezası

Boşanma davasında mal kaçırma Ceza Kanununda suç olarak düzenlenmemiştir. Dolayısıyla cezai bir yaptırımı bulunmamaktadır. Boşanma davasında mal kaçırmanın sonucu yapılan tasarruf işleminin yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil edilmesidir.

Bununla birlikte eşin mal kaçırma amacıyla devir işlemini yaparken dolandırıcılık, resmi belgede sahtecilik gibi suçları işlemesi olasıdır. Bu durumda mal kaçırma fiili dolayısıyla cezalandırılmayan eş Ceza Kanunu’nun bu suçlar bakımından öngördüğü cezalar ile cezalandırılabilecektir.

Boşanma Mal Kaçırma Tasarrufun iptali

Mal rejiminin tasfiyesinde eklenecek değer olarak mal kaçırma durumunu düzenleyen Medeni Kanunun 229. Maddesi mal kaçırmayı iptale tabi tutmamıştır. Buna göre boşanmada mal kaçırma eylemi hiç yapılmamış gibi kaçırılan mal, mal rejiminin tasfiyesine eklenir. Mal paylaşımı davası görülürken tespit edilen mal kaçırmalar bu şekilde yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil olur. Ancak mal paylaşımı davası yoksa hatta boşanma davası dahi açılmadıysa kişi mal kaçıran eşinin bu eylemini tasarrufun iptali davası açarak iptal edebilir.

Tasarrufun iptali İcra İflas Kanunu’nda düzenlenmiş bir iptal davası türüdür. Diğer eşin kanunen sahip olduğu katılma alacağını azaltmak veya ortadan kaldırmak amacıyla yapılan satış, bağışlama, devir gibi tasarruflar bu dava açılarak iptal edilebilir.

Eşlerin üçüncü kişilere olan borçlarını ödememek için onlardan mal kaçırma kastıyla anlaşmalı boşanmaya başvurduklarına da rastlanmaktadır. Böyle bir durumda Yargıtay, kendisinden boşanmada mal kaçırmak maksadıyla böyle bir yola başvurulan alacaklının da bu sebeple tasarrufun iptali davası açabileceği kanısındadır.

Evliyken Mal Kaçırma Sonuçları

Boşanmada mal kaçırmanın sonucu öncelikle boşanma gibi nedenlerle mal rejiminin sona ermesi durumunda bu eylem hiç yapılmamış gibi o malın mal paylaşımına dahil edilmesidir.

Eğer boşanma durumu yoksa diğer eş, mal kaçıran eşin bu tasarrufu aleyhine tasarrufun iptali davası açarak işlemin iptal edilmesini sağlayabilir.

Son olarak mal kaçıran eş bu amacına yönelik hareketini gerçekleştirirken Ceza Kanunu’nda tanımlanan bir suç işlemiş olabilir. Bu durumda bu suçun suçundan cezalandırılacaktır. 

Eşten Mal Kaçırma Nasıl İspatlanır?

Eşlerden birinin, evlilik birliği içerisinde edinilen bir malda diğer eşin haklarını engellemek amacıyla yapacağı işlemler her türlü delille ispatlanabilir. Bu konuda özellikle tapu kayıtları, banka hesap hareketleri ve tanık anlatımları önemli deliller arasındadır. Eşten mal kaçırmanın whatsapp mesajlaşmaları veya hukuka uygun şekilde alınmış ses kayıtları ile ispat edilmesi de mümkündür. Bu delilerden hangisinin kullanılacağı ve hangi kurumlardan celp edileceği konusunda ise mal paylaşımı avukatından destek almak gerekir.

Eşlerin evlilik birliği içerisinde edindiği aracın satılması durumunda satışı yapılan taşınmaza ilişkin tapu kayıtları mahkeme tarafından getirtilmelidir. Benzer şekilde eşten araç kaçırma durumunda aracın alım satım evraklarının celbini istemek mümkündür. Banka hesap hareketleri ise bu konudaki en önemli delillerin başında gelmektedir.