Boşanmada mal kaçırma hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Boşanmada Mal Paylaşımı
Mal paylaşımı, eşlerin tabi olduğu mal rejiminin sona ermesi durumunda, sahibi oldukları malvarlıklarının paylaştırılmasıdır. Bu kapsamda mal paylaşımının istenilebilmesi için eşler arasındaki mal rejiminin sona ermesi gerekir. Mal rejimini sona erdiren sebepler ise Medeni Kanun’da sayılmıştır.
Kanundaki düzenlemeye göre mal rejimini sona erdiren sebeplerden biri de boşanma davasıdır. Boşanma davası açıldığında mal rejimi sona erer ve eşlerden her biri mal rejiminin tasfiyesini isteyebilir. Bu kapsamda boşanma davası açıldıktan hemen sonra mal paylaşımı davası açılması mümkündür.
Eşler, evlilik sırasında veya sonrasında evlilik sözleşmesi yapabilirler. Ancak evlilik sözleşmesi yapmayan eşler, yasal mal rejimine tabi olurlar. Bu kapsamda evlilik sözleşmesi yapılmamışsa eşler, 01.01.2002 tarihinden itibaren edinilmiş mallara katılma rejimine tabidir. Bu mal rejimine göre eşlerin evlilik sonrası edindikleri mallar üzerinde diğer eşin yarı oranında bir alacak hakkı mevcuttur. Buna göre boşanmada mal paylaşımı eşlerin edinilmiş malları, kural olarak ve genel hatlarıyla yarı yarıya paylaştırılarak yapılır. Eşlerden biri, bu paylaşımdan kaçınmak için boşanmada mal kaçırma yapabilir.
Boşanmada Mal Kaçırma
Boşanma davası, eşlerden her birinin Medeni Kanun’da sayılı sebeplerden biri gerçekleştiğinde aile mahkemelerinde açabileceği, boşanma kararı ile sonuçlanırsa evlilik birliğini sona erdiren davadır.
Boşanma davası sonucunda aile mahkemesi hakiminin boşanma kararı vermesi evlilik birliği ile birlikte mal rejimini de sona erdirir ve bu durumda mal paylaşımını yapılabilir.
Mal paylaşımı sırasında eşlerden biri diğer eşin onun edinilmiş malları üzerindeki alacak hakkını engellemek amacıyla kendi üzerine kayıtlı mallarını bir şekilde elinden çıkarabilir. Bu duruma uygulamada “boşanmada mal kaçırma” adı verilmektedir.
Boşanmada mal kaçırmanın sonuçları Medeni Kanunun 229. maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre mal kaçırma amacıyla birtakım devirler ve karşılıksız kazandırmaların yapıldığının tespit edilmesi durumunda bunlar hiç yapılmamış gibi mal rejiminin tasfiyesine dahil edilir. Buna göre;
- Eşlerden birinin boşanma davası açılmasından önceki bir yıl içinde eşinin rızasını almadan yaptığı karşılıksız kazandırmalar,
- Evlilik süresince bir malın mal paylaşımına dahil olmasını dolayısıyla o mal üzerindeki diğer eşin alacak hakkını azaltmak maksadıyla yaptığı devirler
boşanmada mal kaçırma olarak kabul edilir. Bu devirler hiç yapılmamış gibi kabul edilir ve tasfiyeye tabi tutulur.
Boşanmadan Önce Mal Kaçırma
Evlilik birliği devam ederken yani boşanma davası açılmadan önce veya boşanma davası açıldıktan sonra eşlerin birbirlerinin edinilmiş mallar üzerindeki katılma alacağını azaltmak amacıyla kötü niyetle yaptığı bazı satış, bağışlama, devir işlemleri mal kaçırma olarak nitelendirilir. Bu kapsamda eşlerin, boşanmadan önce mal kaçırma kastıyla işlemler yapması mümkündür.
Medeni kanun mal rejiminin sona ermesinden (boşanma davasının açılmasından) önceki bir yıl içerisinde diğer eşin rızası olmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmaları mal kaçırma amacı olup olmadığını araştırmadan boşanmada mal kaçırma kabul eder.
Boşanmada Para Kaçırma
Eşlerin evlilik birliği içinde çalışmalarının karşılığı olarak edindiği para edinilmiş maldır. Bu paralar mal paylaşımına tabi okur ve eşler bu paralardan da alacak isteyebilir şekilde paylaştırılacaktır. Bu da eşlerin birbirinin zilyetliğinde bulunan paraların yarısı oranında katılma alacağına sahip olduğu anlamına gelir. Eşinin edinilmiş mal sayılan bu para üzerindeki alacak hakkını ortadan kaldırmak amacıyla bu parayı saklayan, üçüncü kişiye veren kötü niyetli kimsenin bu eylemi de boşanmada mal kaçırma olarak nitelendirilir.
Anlaşmalı Boşanmada Mal Kaçırma
Anlaşmalı boşanma eşlerin birlikte boşanmaya karar vermeleri ve nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı konularının hepsinde anlaşmaya varmaları durumunda açılan davadır. Anlaşmalı boşanmada ya eşler birlikte mahkemeye başvurur ya da birinin açtığı davayı diğeri kabul eder.
Anlaşmalı boşanmada eşlerin hazırladığı protokolde mal paylaşımı konusu da yer almalıdır. Evlilik birliği içinde edinilmiş malların paylaşımı anlaşmalı boşanmada eşlerin anlaştıkları doğrultuda yapılır.
Anlaşmalı boşanmada eşlerin mal paylaşımı hususunda da anlaşmış bulunmaları sebebiyle uygulamada anlaşmalı boşanmada eşlerin birbirinden mal kaçırmalarına sık rastlanmamaktadır. Ancak anlaşmalı boşanmada da eşlerin bankadaki birikimleri, sahip oldukları taşınır-taşınmaz mallar konusunda birbirlerine gerçek dışı bilgi vererek mal kaçırmaları mümkündür. Bu tür durumlarla karşı karşıya kalmamak için boşanma avukatından hukuki destek almakta fayda bulunmaktadır.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Boşanma Davası Açıldıktan Sonra Mal Kaçırma
Boşanma davası açılması durumunda eşler arasındaki mal rejimi sona erer ve tasfiyesi için mal paylaşımı davası açılabilir. Boşanma davası açıldıktan sonra da taraflar boşanma kararı sonrasında yapılacak mal paylaşımına bazı edinilmiş malların dahil olmaması için bunları kötü niyetle bağışlayabilir, değerinin altında bedelle satabilir, muvaazalı işlemle devredebilir. Eşlerin diğerinin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı bütün bu işlemler de boşanmada mal kaçırmadır.
Bir işlemin mal kaçırma olarak nitelendirilmesi için o işlemin diğer eşin katılma alacağını azaltmaya yönelik olması yeterlidir. Mal kaçırma boşanma davası açılmadan önce yapılacağı gibi boşanma davası açıldıktan sonra da yapılabilir. Boşanma davası açıldıktan sonra mal kaçırmayı önlemek için ihtiyati tedbir kararı alınması gerekir. Bu konuda da boşanma avukatından hukuki destek alınmasında fayda bulunmaktadır.
Eşin Arabayı Kaçırması
Evlilik içinde edinilen araba edinilmiş maldır ve boşanma sonucunda diğer eşin arabanın değerinin yarısı üzerinde katılma alacağı bulunur. Araba kendi üzerine kayıtlı eş diğer eşin bu alacak hakkını ortadan kaldırmak amacıyla arabayı saklaması, satması, bağışlaması veya satış gibi göstererek muvazaalı şekilde devretmesi mal kaçırma olarak değerlendirilecektir.
Boşanmada Mal Kaçırma Yöntemleri
Medeni Kanun’da, boşanmada mal kaçırma olarak kabul edilecek bazı eylemler sayılmıştır. Bunlar;
- Mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmalar
- Mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılan devirler.
Kanun koyucu bu durumlarda eşin amacının bu işlemlere konu malları paylaşımın dışında tutmak olduğunu kabul etmiştir. Kötü niyetle yapılan bu işlemleri, Medeni Kanunun 229. maddesinde ‘‘eklenecek değer’’ başlığı altında düzenlemiştir. Mal rejimi tasfiyesinde bunlar yapılmamış gibi paylaşılacak değerlere eklenecektir.
Dolayısıyla bir eşin edinilmiş malları üzerinde diğerinin sahip olduğu yarı oranındaki katılma alacağını ortadan kaldırmak veya azaltmak maksadıyla yaptığı satış, değerinden çok düşük bedel karşılığında devir, bağışlama, saklama, muvazaalı satış gibi işlemler mal kaçırma olarak kabul edilir ve tespit edildiğinde hiç yapılmamış gibi mal rejimi tasfiyesine dahil edilir. Bu hususun tespiti ve ispatı boşanmada mal kaçırma ile ilgili davalarda çok önem arz etmektedir. Bu yüzden mal paylaşımı davalarında mal kaçırma halinde bir boşanma avukatından destek alınması gerekmektedir.
Eşten Mal Kaçırma Cezası
Boşanmada mal kaçırmanın bir cezai yaptırımı olması için onun Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak düzenlenmesi gerekir. Ancak Ceza Kanunu’muzda ‘‘boşanmada mal kaçırma’’ fiili suç olarak tanımlanmamıştır. Bu sebeple eşten mal kaçırmanın cezai bir yaptırımı bulunmamaktadır.
Bununla birlikte eşinden mal kaçıran kişi bu amaçla Ceza Kanunundaki farklı suçları işlemiş olabilir. Örneğin mal kaçırma işlemi sırasında dolandırıcılık suçunu işlediyse bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Yine sahte vekaletname düzenleyerek eşinden mal kaçırdıysa resmi belgede sahtecilik suçunu işlemiş olup iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası alacaktır. Benzer şekilde tehdit suçunun kanuni unsurlarını gerçekleştirdiyse altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Eşten Mal Kaçırma Suçu
Türk Ceza Kanunu’nda eşten mal kaçırma suçu düzenlenmemiştir. Ancak boşanmada mal kaçırma amacında olan kişinin kanundaki dolandırıcılık, tehdit, şiddet, şantaj, resmi belgede sahtecilik gibi suçları işlemesi mümkündür. Bu ihtimalde bu eş işlediği suçlardan sorumlu olur.
Boşanma Mal Kaçırma Tasarrufun iptali
Mal rejiminin tasfiyesinde eklenecek değer olarak mal kaçırma durumunu düzenleyen Medeni Kanun’un 229. Maddesi mal kaçırmayı direkt olarak iptale tabi tutmamıştır. Buna göre boşanmada mal kaçırma eylemi hiç yapılmamış gibi kaçırılan mal, mal rejiminin tasfiyesine eklenir. Mal paylaşımı davası görülürken tespit edilen mal kaçırmalar bu şekilde yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil olur. Ancak mal paylaşımı davası yoksa hatta boşanma davası dahi açılmadıysa kişi mal kaçıran eşinin bu eylemini tasarrufun iptali davası açarak iptal edebilir.
Tasarrufun iptali İcra İflas Kanunu’nda düzenlenmiş bir iptal davası türüdür. Diğer eşin kanunen sahip olduğu katılma alacağını azaltmak veya ortadan kaldırmak amacıyla yapılan satış, bağışlama, devir gibi tasarruflar bu dava açılarak iptal edilebilir.
Eşlerin üçüncü kişilere olan borçlarını ödememek için onlardan mal kaçırma kastıyla anlaşmalı boşanmaya başvurduklarına da rastlanmaktadır. Böyle bir durumda Yargıtay, kendisinden mal kaçırmak maksadıyla böyle bir yola başvurulan alacaklının da bu sebeple tasarrufun iptali davası açabileceği kanısındadır.
Evliyken Mal Kaçırma Sonuçları
Boşanmada mal kaçırmanın sonucu öncelikle boşanma gibi nedenlerle mal rejiminin sona ermesi durumunda bu eylem hiç yapılmamış gibi o malın mal paylaşımına dahil edilmesidir.
Eğer boşanma durumu yoksa diğer eş, mal kaçıran eşin bu tasarrufu aleyhine tasarrufun iptali davası açarak işlemin iptal edilmesini sağlayabilir.
Son olarak mal kaçıran eş bu amacına yönelik hareketini gerçekleştirirken Ceza Kanunu’nda tanımlanan bir suç işlemiş olabilir. Bu durumda bu suçun suçundan cezalandırılacaktır.
