Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri malları onların ortak malları kabul eden ve mal paylaşımı yoluna gidildiğinde temelde eşit olarak paylaşılmasını sağlayan mal rejimidir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi, günümüzde yasal mal rejimi olarak uygulanmaktadır. Eşler, evlilik sözleşmesi ile aralarında bir mal rejimi kararlaştırılmadıysa Medeni Kanun onlara edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacağını öngörülür. Bu rejimdeki mallar, “edinilmiş mallar” ve “kişisel mallar” olarak ikiye ayrılır. Bu rejimde eşlerin, evlilik birliği içinde edinilen malların üzerinde yarı oranında katılma alacağı bulunur.
Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Mal paylaşımı yapılması için mevcut mal rejimini sona erdiren bir sebep bulunmalıdır. Bu sebep ölüm, eşlerin başka bir mal rejimine karar vermesi, mal ayrılığına geçilmesi, evliliğin iptali veya boşanma olabilir. Bunlardan biri gerçekleştiğinde mal rejimi sona erer ve mal paylaşımı yapılabilir.
Öncelikle eşlerin edinilmiş ve kişisel malları tespit edilir. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre mal paylaşımı yapılırken eşlerin yalnızca kişisel kullanımına yarayan, mal rejiminden önce elde edilmiş, miras, karşılıksız kazandırma yolları ile edinilmiş veya manevi tazminat alacakları gibi kişisel malları bu paylaşımın dışında tutulur.
Daha sonra eklenecek değerler tespit edilir ve varsa bu mal paylaşımına dahil edilir. Evlilik birliği içinde kişisel mallara ilişkin bazı borçlar edinilmiş mallardan, edinilmiş mallara ilişkin bazı borçlar ise kişisel mallardan ödenmiş olabilir. Böyle bir durum varsa denkleştirme yapılır.
Son olarak her bir mal için ayrı ayrı malın değerinden ona ilişkin borç çıkarılır ve böylece artık değer elde edilir. Bu artık değer, eşler arasında eşit şekilde paylaştırılır ve mal paylaşımı böylece tamamlanmış olur.
Eklenecek Değer Nedir?
Evlilik birliği devam ederken veya boşanma davası açıldığında eşlerin birbirinden mal kaçırmak amacıyla kötü niyetle birtakım işlemler yaptığı görülebilir. Bunlar yapılmamış gibi mal paylaşımına ‘‘eklenecek değer’’ adı altında dahil olur.
Medeni Kanun, iki durumda eşler arasında boşanmada mal kaçırma olduğunu kabul eder. Bunlar:
- Eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızasını almadan yaptığı olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmalar.
- Mal rejiminin devamı sırasında diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yaptığı devirlerdir.
Bunlar kanunda eklenecek değer başlığı altında düzenlenmiştir. Yani eşlerden biri mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde bağışlama gibi bir karşılıksız kazandırma yaptıysa veya mal rejiminin devamı süresince kötü niyetle bir devir yaptıysa amacı o devre veya karşılıksız kazandırmaya konu malı, mal paylaşımının dışında tutmaktır. Kanun da bunu engellemek için bunların mal paylaşımına eklenecek değer olarak dahil olacağını düzenlemiştir.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallar Nasıl Paylaşılır?
Medeni Kanun, boşanmadan önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası alınmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmaları ve evlilik birliği içinde diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapılan devirleri boşanmada mal kaçırma olarak değerlendirir. Bu sebeple boşanmada mal kaçıran eşin, mal paylaşımına dahil etmeme amacıyla yaptığı bu işlemler yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil olur.
Kanun boşanmadan önceki bir yıl içinde yapılan karşılıksız kazandırmalar hakkında düzenleme yapmıştır. Ancak boşanmadan 1 yıl önce satılan malların paylaştırılıp paylaştırılmayacağı konusunda kanunda bir düzenleme yoktur. Elbette bu satışın eşlerden biri tarafından diğerinin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapıldığı anlaşılırsa bu mal, satış hiç yapılmamış gibi eşit şekilde paylaşılacaktır. Bununla birlikte satılan bu mal kişisel mal olup kişisel sebeplerle satılmış olabilir. Böyle bir durumda bunlar mal paylaşımına dahil olmayacaktır ve boşanma halinde de eşin kişisel malı olmaya devam edecektir.
Yargıtay da boşanmadan 1 yıl önce satılan malların paylaşımında bunların daha çok mal kaçırma amacıyla yapıldığı, mal paylaşımına dahil edilmesi ve eşler arasında eşit şekilde paylaştırılması gerektiği yönünde kararlar vermektedir. Yargıtay’a göre, boşanmadan bir yıl önce satılan malların mal kaçırmaya yönelik olmadığını ispat için davalı bu satıştan elde ettiği bedeli sarf ettiğini kanıtlamalıdır.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallarda Hak Talep Edilebilir Mi?
Mal rejimi, devamı süresince yani evlilik birliği içinde ne zaman yapıldığı fark etmeksizin diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılan bütün devirler mal paylaşımına eklenir. Dolayısıyla boşanmadan 1 yıl önce satılan mallarda hak talep edilmesi de o satışın eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılmış olmasına bağlıdır. Yargıtay ise boşanmadan 1 yıl önce bir malın satılmış olması durumunda bunda mal kaçırma amacının olduğunu varsayma eğilimindedir. Satıştan elde edilen bedelin sarf edildiği kanıtlandığında Yargıtay’a göre bu satışta artık eşin katılma alacağını azaltma kastı yoktur. Bu durumda eş de artık hak talebinde bulunamayacaktır.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallar Nasıl Tespit Edilir?
Mal paylaşımı sırasında eşlerin edinilmiş malları tapu kayıtları, araç sahiplik bilgileri ve banka hesap hareketleri gibi araçlardan yararlanarak tespit edilir. Eşlerden biri tarafından boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar varsa bunun tespitini o malların mal paylaşımına dahil olması gerektiğini ileri süren eşin yapması gerekir.
Boşanmadan 1 yıl önce yapılan satış, bedelinin çok altındaysa veya tapuda satış olarak gösterilen muvazaalı işlem aslında bağışlama gibi karşılıksız bir işlem ise burada eşten mal kaçırma kastı olduğu kabul edilir ve o mal, satış hiç yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil edilir.
Boşanmadan 1 yıl önce yaptığı satıştan elde ettiği bedeli makul seviyede harcadığını ispat eden eş ise mal kaçırma amacının bulunmadığını kanıtlamış olur.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallarda Zamanaşımı
Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar bakımından özel bir zamanaşımı düzenlenmemiştir. Ancak boşanma davası açılması durumunda eşler, mal ayrılığı rejimine geçiş yapmış olur. Bu sebeple süre, boşanma davasının açılmasından 1 yıl önce satılan malları kapsar. Mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davaların mal rejimin sona ermesinden itibaren 10 yıl içinde açılması gerekir. Boşanma davalarında ise bu süre, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren başlar.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallarda Katılma Alacağı
Katılma alacağı, eşlerden birinin diğerinin üzerine kayıtlı bir edinilmiş maldaki alacak hakkıdır. Mal paylaşımına dahil bütün edinilmiş mallarda eşlerin katılma alacağı bulunur. Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallarda katılma alacağı talep edilmesi Medeni Kanun’un 229. Maddesindeki şartların gerçekleşmiş olmasına bağlıdır. Buna göre bu satışın eşten mal kaçırma amacına yönelik olması gerekir. Mal rejiminin devamı süresince bir eş diğerinin katılma alacağını azaltmak amacıyla bir satış yapıyorsa burada mal kaçırma kastı olduğu için bu satış yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil edilir. Dolayısıyla diğer eşin o mal üzerinde yarı oranında katılma alacağı bulunur.
