
Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
- 1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
- 2. Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
- 3. Eklenecek Değer Nedir?
- 4. Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallar Nasıl Paylaşılır?
- 5. Boşanmadan 2 Yıl Önce Satılan Mallar
- 6. Boşanmadan Önce Satılan Ev Araba Mallar – Yargıtay Kararları
- 7. Boşanmadan Önce Satılan Mallar
- 8. Boşanma Davası Açılmadan Önce Satılan Mallar Paylaşıma Dahil Midir?
- 9. Boşanmadan Önce Bankadaki Para Çekilirse
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri malvarlıklarının, onların ortak malları olarak kabul edildiği ve mal paylaşımı yoluna gidildiğinde temelde eşit olarak paylaşılmasını sağlayan mal rejimidir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi, günümüzde yasal mal rejimi olarak uygulanmaktadır. Eşler, evlilik sözleşmesi ile aralarında bir mal rejimi kararlaştırılmadıysa ve taraflar arasındaki evlilik birliği 01.01.2002 tarihinden sonra kurulmuşsa, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimine tabi oldukları kabul edilir.
Bu rejimdeki mallar, “edinilmiş mallar” ve “kişisel mallar” olarak ikiye ayrılır. Kişisel mallar, her bir eşin kendi malvarlığı kabul edilir ve boşanmada mal paylaşımına tabi olmaz. Ancak edinilmiş mallar, eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri malvarlıkları olarak kabul edilir. Eşlerin, evlilik birliği içinde edinilen malların üzerinde yarı oranında katılma alacağı bulunur.
Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Boşanmada mal paylaşımı, eşlerin tabi oldukları mal rejimine göre yapılır. Bu sebeple öncelikle eşlerin hangi mal rejimine tabi olduklarının tespit edilmesi gerekir.
Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminde mal paylaşımı yapılırken öncelikle eşlerin edinilmiş ve kişisel malları tespit edilir. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre mal paylaşımı yapılırken eşlerin yalnızca kişisel kullanımına yarayan, mal rejiminden önce elde edilmiş, miras, karşılıksız kazandırma yolları ile edinilmiş veya manevi tazminat alacakları gibi kişisel malları bu paylaşımın dışında tutulur.
Daha sonra eklenecek değerler tespit edilir ve varsa bu mal paylaşımına dahil edilir. Evlilik birliği içinde kişisel mallara ilişkin bazı borçlar edinilmiş mallardan, edinilmiş mallara ilişkin bazı borçlar ise kişisel mallardan ödenmiş olabilir. Böyle bir durum varsa denkleştirme yapılır.
Son olarak her bir mal için ayrı ayrı malın değerinden ona ilişkin borç çıkarılır ve böylece artık değer elde edilir. Bu artık değer, eşler arasında eşit şekilde paylaştırılır ve mal paylaşımı böylece tamamlanmış olur.
Mal paylaşımı yapılması için mevcut mal rejimini sona erdiren bir sebep olması gerektiği unutulmamalıdır. Eşlerden birinin ölmesi, eşlerin başka bir mal rejimine geçmeye karar vermesi, evliliğin iptali veya boşanma davası mal rejimini sona erdiren nedenlerdendir. Bunlardan biri gerçekleştiğinde mal rejimi sona erer ve mal paylaşımı yapılabilir.
Eklenecek Değer Nedir?
Evlilik birliği devam ederken veya boşanma davası açıldığında eşlerin birbirinden mal kaçırmak amacıyla kötü niyetle birtakım işlemler yaptığı görülebilir. Mal kaçırma işlemlerinden ötürü hakları zarar gören eş, bu işlemlerin hiç yapılmamış gibi tasfiye hesabında dikkate alınmasını isteyebilir. Medeni Kanunun 229. maddesindeki bu düzenlemeye “eklenecek değer” denilmektedir.
Türk Medeni Kanunu 229 – Eklenecek Değerler
Aşağıda sayılanlar, edinilmiş mallara değer olarak eklenir:
1. Eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar,
2. Bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler.
Bu tür kazandırma veya devirlere ilişkin uyuşmazlıklarda mahkeme kararı, davanın kendisine ihbar edilmiş olması koşuluyla, kazandırma veya devirden yararlanan üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir.
Medeni Kanunun 229. maddesindeki düzenlemeden de anlaşılacağı üzere eklenecek değer, iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan ilki, eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızasını almadan yaptığı olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmalardır. Kanundaki bu düzenlemeye göre boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar, diğer eşin rızasını almadan yapılmışsa ve olağan hediye sınırını aşıyorsa bu devir hiç yapılmamış gibi tasfiyeye tabi tutulur.
İkinci olarak ise eşlerden birinin, mal rejiminin devamı sırasında diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yaptığı devirlerdir. Kanundaki bu ikinci düzenleme bakımından herhangi bir süre sınırlaması konulmamıştır. Dolayısıyla boşanmadan 2 yıl önce satılan malların boşanmadan 10 yıl önce satılan mallar da dahil tüm malların, süre sınırı olmaksızın korunmasına imkan verilmiştir. Burada önemli olan husus, yapılan işlemin diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılmış olmasıdır.
Kanundaki iki durumdan birinin gerçekleşmesi durumunda yapılan devir işlemleri hiç yapılmamış gibi tasfiyeye dahil edilecektir. Bu özel düzenleme, kendisinden mal kaçırılan eşi korumak amacıyla getirilmiştir.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallar Nasıl Paylaşılır?
Medeni Kanun, boşanmadan önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası alınmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmaları ve evlilik birliği içinde diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapılan devirleri boşanmada mal kaçırma olarak değerlendirir. Bu sebeple boşanmada mal kaçıran eşin, mal paylaşımına dahil etmeme amacıyla yaptığı bu işlemler yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil olur.
Kanun boşanmadan önceki bir yıl içinde yapılan karşılıksız kazandırmalar hakkında düzenleme yapmıştır. Ancak boşanmadan 1 yıl önce satılan malların paylaştırılıp paylaştırılmayacağı konusunda kanunda bir düzenleme yoktur. Ancak bu satışın eşlerden biri tarafından diğerinin katılma alacağını azaltmak kastıyla yapıldığı anlaşılırsa bu mal, satış hiç yapılmamış gibi eşit şekilde paylaşılacaktır.
Yargıtay da boşanmadan 1 yıl önce satılan malların paylaşımında bunların daha çok mal kaçırma amacıyla yapıldığı, mal paylaşımına dahil edilmesi ve eşler arasında eşit şekilde paylaştırılması gerektiği yönünde kararlar vermektedir. Yargıtay’a göre, boşanmadan bir yıl önce satılan malların mal kaçırmaya yönelik olmadığını ispat için davalı bu satıştan elde ettiği bedeli sarf ettiğini kanıtlamalıdır.
Bununla birlikte satılan bu mal kişisel mal olup kişisel sebeplerle satılmış olabilir. Böyle bir durumda bunlar mal paylaşımına dahil olmayacaktır ve boşanma halinde de eşin kişisel malı olmaya devam edecektir.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallar Nasıl Tespit Edilir?
Mal paylaşımı sırasında eşlerin edinilmiş malları tapu kayıtları, araç sahiplik bilgileri ve banka hesap hareketleri gibi araçlardan yararlanarak tespit edilir. Eşlerden biri tarafından boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar varsa bunun tespitini o malların mal paylaşımına dahil olması gerektiğini talepte bulunan eşin yapması gerekir.
Boşanmadan 1 yıl önce yapılan satış, bedelinin çok altındaysa veya tapuda satış olarak gösterilen muvazaalı işlem aslında bağışlama gibi karşılıksız bir işlem ise burada eşten mal kaçırma kastı olduğu kabul edilir ve o mal, satış hiç yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil edilir.
Boşanmadan 1 yıl önce yaptığı satıştan elde ettiği bedeli makul seviyede harcadığını ispat eden eş ise mal kaçırma amacının bulunmadığını kanıtlamış olur.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallarda Hak Talep Edilebilir Mi?
Mal rejimi, devamı süresince yani evlilik birliği içinde ne zaman yapıldığı fark etmeksizin diğer eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılan bütün devirler mal paylaşımına eklenir. Dolayısıyla boşanmadan 1 yıl önce satılan mallarda hak talep edilmesi de o satışın eşin katılma alacağını azaltmak maksadıyla yapılmış olmasına bağlıdır.
Yargıtay kararlarına göre boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar, mal kaçırma amacı ile yapıldığı varsayımı uygulanmalıdır. Satıştan elde edilen bedelin sarf edildiği davalı eş tarafından ispatlanmalıdır. Bu durum ispat edilirse satışta artık eşin katılma alacağını azaltma kastı olmayacak ve boşanmadan 1 yıl önce satılan bu malvarlığı tasfiyeye dahil edilmeyecektir.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallarda Katılma Alacağı
Katılma alacağı, eşlerden birinin diğerinin üzerine kayıtlı bir edinilmiş maldaki alacak hakkıdır. Katılma alacağı edinilmiş mallara katılma rejimine özgü bir alacak hakkıdır.
Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallarda katılma alacağı talep edilmesi Medeni Kanunun 229. Maddesindeki şartların gerçekleşmiş olmasına bağlıdır. Buna göre yapılan satışın eşten mal kaçırma amacına yönelik olması gerekir. Mal rejiminin devamı süresince bir eş diğerinin katılma alacağını azaltmak amacıyla bir satış yapıyorsa burada mal kaçırma kastı olduğu için bu satış yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil edilir. Dolayısıyla diğer eşin o mal üzerinde yarı oranında katılma alacağı bulunur.
Boşanmadan 1 Yıl Önce Satılan Mallarda Zamanaşımı
Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar bakımından özel bir zamanaşımı düzenlenmemiştir. Ancak boşanma davası açılması durumunda eşler, mal ayrılığı rejimine geçiş yapmış olur. Bu sebeple süre, boşanma davasının açılmasından itibaren başlar. Mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davaların mal rejimin sona ermesinden itibaren 10 yıl içinde açılması gerekir. Boşanma davalarında ise bu süre, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren başlar.
Boşanmadan 2 Yıl Önce Satılan Mallar
Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar bakımından Medeni Kanunun 229. maddesinde özel bir düzenleme getirilmiştir. Ancak boşanmadan 2 yıl önce satılan mallar bakımından kanunda özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu durum, boşanmadan 2 yıl önce satılan malların korunamayacağı anlamına gelmemektedir. Zira Medeni Kanun, 229. maddesinin ikinci fıkra ile yapılan düzenleme bakımından bir süre sınırlaması getirilmemiştir.
Kanundaki bu düzenlemeye göre eşlerden biri, diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla bir işlem yapmışsa bu işlem tasfiyeye dahildir. Bu işlem 2 yıl önce de yapılmış olsa 10 yıl önce de yapılmış olsa sonuç değişmemektedir. Bu kapsamda boşanmadan 2 yıl önce satılan mallar, diğer eşin katılma alacağını azaltmak amacıyla elden çıkartılmışsa hiç satılmamış gibi tasfiyeye dahil edilir. Bu konudaki hakların takibi bakımından ise boşanmada mal paylaşımı avukatından hukuki destek alınması gerekir.
Boşanmadan Önce Satılan Ev Araba Mallar – Yargıtay Kararları
Boşanmadan 1 yıl önce satılan mallar ve eşten mal kaçırma kastını taşıyan her türlü işlem, bu mallarda devir hiç yapılmamış gibi mal paylaşımına dahil edilmektedir. Boşanmadan önceki bir yıl içinde satılan ev, araba gibi eşlerin ortak malı sayılan mallar da bu kapsamda değerlendirilir. Boşanmadan önce satılan ev araba malların, mal paylaşımına dahil olması, satışında diğer eşin rızasının bulunmamasına ve bu malın kişisel mal olup kişisel sebeplerle satılmış olduğunun kanıtlanamamış olmasına bağlıdır.
Boşanmadan önce herhangi bir zamanda yapılmış devrin de diğer eşin katılma alacağını azaltmak veya ortadan kaldırmak amacını taşıdığı tespit edilebiliyorsa Medeni Kanuna göre mal kaçırma niteliğindedir ve mal paylaşımına dahil edilmelidir.
Boşanmadan önce satılan ev araba mallar – Yargıtay kararlarına Yargıtay karar arama sayfasından ulaşabilirsiniz.
Boşanmadan Önce Satılan Mallar
Eşlerden biri evlilik birliğinin devamı sürecinde boşanma gerçekleşeceğini öngörerek ortak malları satabilir veya bir şekilde mal kaçırma yapabilir. Eşlerden birinin mal kaçırmasını kanunun koruması mümkün değildir. Bu sebeple Medeni Kanunda boşanmadan önce satılan mallar bakımından bir düzenleme yer almaktadır. Kanundaki düzenlemeye göre mal kaçırma şeklinde gerçekleşen işlemler, kişisel sebeple yapıldığı ve satışa konu malın kişisel mal olduğu ispatlanmadıkça bu satış hiç yapılmamış gibi mal rejiminin tasfiyesine dahil edilecektir ve diğer eş bu mal üzerinde katılma alacağını talep edebilecektir.
Boşanma Davası Açılmadan Önce Satılan Mallar Paylaşıma Dahil Midir?
Medeni Kanun, boşanmadan 1 yıl önce diğer eşin rızası alınmadan yapılan olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmaları ve evlilik birliği içerisinde diğer eşin katılma alacağını azaltma kastıyla yapılan devirleri boşanmada mal kaçırma olarak değerlendirmektedir. Dolayısıyla boşanma davası açılmadan 1 yıl önce satılan mallar paylaşıma dahildir.
Kanun, boşanmadan önceki 1 yıl içinde yapılan karşılıksız kazandırmalar hakkında da düzenleme getirmiştir. Buna göre; eşlerin hükümde belirtilen 1 yıllık süreden önce yaptığı karşılıksız kazandırmalar, bu kapsamda ele alınmayacaktır. Kazandırmanın olağan olup olmadığı, yapılma amacına, kazandırmanın maddi değerine ve kazandırmayı yapan eşin ekonomik durumuna göre tespit edilir. Olağan olmayan karşılıksız kazandırmalar edinilmiş mallara değer olarak eklenecektir.
Edinilmiş mallara değer olarak eklenecek diğer kazandırmalar ise süre koşuluna bağlı olmaksızın mal kaçırma amacına yönelik her türlü devir işlemini kapsamaktadır. Bu devirlerin, mal rejiminin devamı süresince mal kaçırma kastı ile yapılmış olması şartıyla, hangi tarihte yapıldıkları önem arz etmemektedir. Dolayısıyla devir, mal rejiminin sona ermesinden 5 yıl önce yapılmış olsa bile, eklenecek değerler arasında sayılabilir.
Boşanmadan Önce Bankadaki Para Çekilirse
Eşlerin evlilik birliği içerisindeki çalışmalarının karşılığı olarak edinmiş oldukları paralar edinilmiş mal olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle eşlerin banka hesaplarındaki para birikimleri de mal paylaşımına tabi olacaktır. Eşlerden birinin kötü niyetle hareket ederek diğer eşin alacak hakkını ortadan kaldırmak amacıyla bu parayı saklaması, üçüncü kişilere devretmesi gibi durumlarda kötü niyetli eşin bu eylemi boşanmada mal kaçırma olarak nitelendirilir.
Boşanmada para kaçırma durumunda kaçırılan para yine de tasfiyeye tabi tutulur. Bu kapsamda boşanma davasının açılmasından önce banka hesabında belirli bir meblağda para bulunan eş bu parayı boşanma davasından önce çekmiş olsa dahi söz konusu para boşanmada mal paylaşımı bakımından dikkate alınır. Ancak parayı çeken eş, bu paranın kaçırma amacıyla değil eşlerin ihtiyaçlarını karşılama amacıyla harcandığını ispat ederek tasfiyeye tabi tutulmasını engelleyebilir.