Temyiz hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Temyiz Başvurusu Nedir?
Temyiz, istinaf mahkemesi kararlarına karşı başvurulabilecek kanun yoludur. Davanın her iki tarafı da Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen kararı hukuka aykırı bulması durumunda temyiz başvurusu yapma hakkına sahiptir.
Temyiz başvurusu üzerine inceleme yapacak mahkeme adli yargının en üst merci olan Yargıtay’dır. Dolayısıyla istinaf mahkemesinin kararına karşı yapılan başvuru sonucunda dosya Yargıtay’a taşınacaktır.
Yargıtay’ın önüne gelen dosya bakımından yapacağı inceleme hukuki yönden denetlenir. Ancak Yargıtay, yalnızca kanunun doğru uygulanıp uygulanmadığını inceler. Bu sebeple Yargıtay istinaf mahkemesinde olduğu gibi bir tahkikat aşaması yürütemez ce delil toplayarak esas bakımından yeni bir yargılama yapamaz.
Temyiz Başvuru Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Temyiz başvurusu, kararı veren istinaf mahkemesine verilecek bir dilekçe ile yapılır. Dilekçe Yargıtay ilgili hukuk dairesine gönderilmek üzere kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine hitaben yazılır. Temyiz başvuru dilekçesinde dosya numarası, taraf bilgileri, ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesi tarafından verilen kararın kısa özeti, kararın temyiz edilme nedenleri bulunur. Talep sonucunun da dilekçede bulunması zorunludur.
Hukuk Temyiz Dilekçesi
Hukuk temyiz dilekçesi, hukuk davalarında verilen kararlar temyiz edilmek istendiğinde Yargıtay ilgili hukuk dairesine gönderilmek üzere nihai kararı veren istinaf mahkemesine sunulan dilekçedir. Temyiz dilekçesinde bulunması gereken unsurlar Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenmektedir. Buna göre temyiz dilekçesinde şu unsurların bulunması gerekir:
Taraflar ve davada hangi sıfatla yer aldıkları, TC kimlik numaraları ve adresleri, bulunuyorsa vekillerinin adı soyadı.
Kararın hangi Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verildiğine dair dosya bilgileri.
Temyiz edilen karar daha önce Yargıtay incelemesinden geçmiş, Yargıtay tarafından bozma kararı verilmiş, bunun üzerine dosya tekrar kararı veren ilk derece mahkemesine gitmiş olabilir. Bu durumda ilk derece mahkemesinin verebileceği kararlar bozmaya uygun olarak yeniden hüküm veya direnme kararıdır. Bu ihtimalde kararın tekrar temyiz edilmesi mümkündür. Eğer temyiz edilen nihai karar bu şekilde ilk derece mahkemesi tarafından verilen bir karar ise dilekçede yazılması gereken, temyiz edilen bu kararın hangi yerel mahkeme tarafından verildiğidir.
Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih.
Temyiz başvurusu yapmak için kanunda taraflara bir süre tanınmıştır. Bu süre kararın tebliği tarihinden itibaren başlayacağı için dilekçede bu tarihin belirtilmesi zorunludur.
Kararın özeti.
Temyiz edilme sebepleri ve gerekçesi.
Varsa duruşma talebi.
Temyiz eden, temyiz incelemesinin duruşmalı yapılmasını talep etme hakkına sahiptir. Böyle bir talebi mevcutsa bunu başvuru dilekçesinde göstermelidir.
Başvuran veya vekilinin imzası.
Bu unsurları içeren dilekçe eksiksiz olarak hazırlanmış olur ve Yargıtay ilgili hukuk dairesine gönderilmek üzere kararı veren mahkemeye süresi içinde sunularak başvuru tamamlanmış olur.
Ceza Temyiz Dilekçesi
Ceza davalarında kesin olmayan istinaf mahkemesi kararlarına karşı temyiz yoluna başvurmak mümkündür. Temyiz başvurusunun ardından dosya Yargıtay ilgili ceza dairesine gönderilir. İstinaf mahkemesinin kararını temyiz etme yetkisi ceza davalarında sanık, katılan ve savcıdadır.
Temyiz başvurusu ceza davalarında da bir dilekçe marifetiyle yapılır. Ceza davalarında temyiz başvurusunda bulunmak isteyen kişinin tutuklu olması da mümkündür. Bu kişiler ceza infaz kurumu veya tutukevi müdürüne başvurarak da kararı temyiz edebilir.
Yargıtay ilgili ceza dairesine gönderilmek üzere kararı veren mahkemeye hitaben yazılacak dilekçede istinaf mahkemesi tarafından verilmiş karar özetlenmeli, sebep ve gerekçeleri açıklanmalıdır.
Kanun Yararına Temyiz Dilekçesi
Kanun yararına temyiz, istinaf ve temyiz aşamalarından geçmeden kesinleşmiş, buna rağmen hukuka aykırılığın tespit edildiği kararlar bakımından gündeme gelir. Bu bakımdan kanun yararına temyiz, olağanüstü kanun yolu olarak adlandırılmaktadır.
Adli yargı mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı kanun yararına temyiz yoluna başvuru Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılacaktır. İdari yargıda ise kanun yararına temyiz başvuru yetkisi Danıştay Başsavcılığındadır.
Dolayısıyla kanun yararına temyiz dilekçesi adli yargıda Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, idari yargıda Danıştay Başsavcılığına gönderilmek üzere kararı veren mahkemeye hitaben yazılmalıdır. Kanun yararına temyiz dilekçesi ile bu kurumlardan yetkilerini kullanmaları talep edilir.
Temyiz Süresi Nasıl Hesaplanır?
Temyiz süresi, hukuk davaları ve ceza davalarında değişiklik göstermektedir. Bu sürelerin nasıl hesaplanacağı Ceza Muhakemeleri Kanununda ve Hukuk Muhakemeleri Kanununda ayrı ayrı düzenlenmiştir. Bu sürelerin ne zaman başlayacağı da ilgili kanunlarda belirtilmektedir.
Temyiz süresinin ilgili kanunda tefhim tarihinden itibaren başlayacağı düzenlenmekte ise süreyi başlatacak tarih kararın duruşmada hazır bulunanların yüzüne karşı okunduğu tarihtir. Sürenin tebliğ tarihinden itibaren başlayacağı öngörülmüşse temyiz süresi, gerekçeli kararın başvurucuya tebliğ tarihinden itibaren hesaplanacaktır.
Hukuk Temyiz Süresi
Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre hukuk davalarında temyiz süresi istinaf mahkemesi kararının başvurucuya tebliğinden itibaren iki haftadır. Süre hafta olarak belirlendiğinden sürenin bitiminin tatile denk gelmesi halinde sonra gelen ilk iş gününde başvuru yapılabilir.
Bölge Adliye Mahkemesinin bir hukuk davasında ikinci derece mahkemesi sıfatıyla yargılama yapıp kararını vermesi üzerine karar hemen kesinleşmeyecek, tarafların temyiz başvurusunda bulunma süresi geçtiğinde kesinleşecektir. Dolayısıyla taraflar temyiz yoluna başvurmayacak olsa dahi kararın kesin hüküm niteliği alması bakımından temyiz süresi büyük önem arz etmektedir.
Ceza Temyiz Süresi
Ceza davaları bakımından yapılan istinaf yargılaması sonunda verilen karara karşı da temyiz yoluna başvurmak mümkündür. Ceza temyiz süresi de Ceza Muhakemesi Kanununda bir hak düşürücü süreye bağlanmıştır. Bu süre hükmün açıklanmasından itibaren on beş gündür. Hükmün açıklanması duruşmada hazır bulunan tarafların yüzüne karşı yapılabileceği gibi, açıklandığında başvurucu duruşmada bulunmayabilir. Hüküm duruşmada başvurucunun yüzüne karşı açıklandıysa on beş günlük süre bu tefhim tarihinden, başvurucunun yokluğunda verildiyse gerekçeli kararın kendisine tebliğinden itibaren başlayacaktır.
Süre, başvurunun mahkemeye verilecek dilekçe ile yahut zabıt katibine yapılacak beyanla gerçekleştirilmesi hallerinde değişmeyecektir.
Yargıtay Temyiz Süresi
Bir hukuk veya ceza dosyası hakkında verilmiş istinaf mahkemesi kararı temyiz edildiğinde Yargıtay’ın yapacağı inceleme hukukun doğru uygulanıp uygulanmadığını tespit ile sınırlıdır. Yargıtay dosya hakkında delil toplayarak yeniden yargılama yapmayacaktır.
Yargıtay temyiz süresi ise Yargıtay ilgili dairesinin yoğunluğuna göre değişmekle birlikte genellikle 10 ay sürmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Temyizden Feragat Dilekçesi
Anlaşmalı boşanma, eşlerin ortak iradesi ile evlilik birliğini sona erdirmek istemesi halinde açılan boşanma davasıdır. Eşlerin anlaşmalı boşanabilmeleri için boşanma ve boşanmanın bütün sonuçları üzerinde anlaşmış olmaları gerekir. Velayet, nafaka veya tazminat gibi hususlardan biri üzerinde taraflar arasında ihtilaf bulunması durumunda anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davasına döner.
Anlaşmalı boşanmada hakim, eşlerin anlaşmalı boşanma protokolünde düzenledikleri yönde kararlar verir. Ancak gerektiğinde bazı hususlarda protokolde değişiklik yapma yetkisi de bulunur. Böyle bir değişiklik yapılıp karar verilmesi yahut protokol hükümleri yönünde karar verilip de gerekçeli karar yazılırken maddi hata yapılmış olması durumunda taraflar bakımından kanun yolu açıktır.
Anlaşmalı boşanma davalarında verilen kararlara karşı istinaf mahkemesine başvuruda bulunulması gerekir. Bu sebeple anlaşmalı boşanmada temyizden feragat başvurusunda bulunulması teknik açıdan mümkün değildir. Ancak anlaşmalı boşanma sonrasında istinaftan feragat etmek için gerekçeli kararın tebliğ alınmış olması gerekir. İstinaf başvuru süresi kararın tebliğinden itibaren başlar. Karar tebliğ alınmamışsa istinaf başvurusunda bulunma hakkı henüz başlamaz. Doğmamış haktan feragat hukuken geçerli olmayacağı için henüz gerekçeli karar tebliğ alınmadan yapılan istinaftan feragat dilekçesi de hukuken bağlayıcı olmayacaktır.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
İstinaftan Sonra Temyiz Var Mı?
İstinaf mahkemesi dosya hakkında kararını verdikten sonra bu karar ilgililere tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren hukuk davalarında iki haftalık, ceza davalarında onbeş günlük temyiz başvuru süresi başlar. Bu süreler içinde başvuru yapılmaz ise Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen karar kesinleşir. Ancak diğer şartların da oluşması durumunda taraflarca bu karara karşı temyiz başvurusu yapılırsa dosya incelenmek üzere Yargıtay’a gönderilecektir.
Temyiz Mahkemeleri Nerede?
Adli yargıda görülen davalar bakımından temyiz incelemesini yapacak olan mahkeme adli yargının en üst mercii Yargıtay’dır. İstinaf yargılamasını yapan Bölge Adliye Mahkemelerinin sayısının artmış olmasının yanında Yargıtay Başkanlığı Yönetim Binası ve hukuk ve ceza daireleri tektir ve Ankara ilinde yer almaktadır.
İdare mahkemelerinin verdiği kararlara karşı temyiz yoluna başvurulduğunda ise dosya Danıştay’a gönderilecektir. Danıştay Başkanlığı da Ankara ilinde bulunmaktadır.
Uyap Yargıtay Dosya Sorgulama
Temyiz başvurusu üzerine hukuk veya ceza dava dosyası Yargıtay’a taşınmış kişiler, e-devlet üzerinden veya UYAP vatandaş portal sayfası üzerinden giriş yaparak dosyasını sorgulayabilir. Bunun için yerel mahkemenin esas veya karar numarasının ya da Yargıtay ilgili dairesinin ve dosyanın burada aldığı esas numarasının bilinmesi gerekmektedir. Bu bilgilere sahip vatandaş, dosyasının Yargıtay’da hangi durumda olduğunu öğrenebilecektir.
Yargıtay Hukuk Dairesinin Onama Kararına Karşı Karar Düzeltme
Yargıtay, yapacağı inceleme sonunda üç farklı karar verebilir. Bunlar: “onama”, “bozma” veya “düzelterek onama” kararıdır.
Onama kararı, temyiz edilen mahkeme kararının Yargıtay tarafından yerinde ve hukuka uygun bulunmasıdır. Yargıtay’ın onama kararı sonrası ilk derece mahkemesi veya istinaf mahkemesi tarafından verilmiş temyiz başvurusuna konu olan karar kesinleşecektir.
Yargıtay’ın onama kararına karşı ceza yargılamalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın itiraz yetkisi bulunmaktadır. Bu itirazın kullanılma süresi sanığın aleyhine kararlar bakımından 30 gündür. Bununla birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, sanığın lehine kararlarda süresiz olarak itiraz yetkisini kullanabilir.
Sanık, katılan ve mağdur Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından bu yetkisini kullanmasını bir dilekçe ile talep edebilir.
Sonuç olarak Yargıtay’ın onama kararına karşı ceza davaları bakımından itiraz prosedürü düzenlenmiştir. Ancak onama kararına karşı karar düzeltmeye başvurulamaz. Nitekim gerek istinaf mahkemelerinin kurulmasından sonra hukuk yargılamalarında gerekse de Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kabulüyle ceza yargılamalarında karar düzeltme yolu kaldırılmıştır.
Dolayısıyla Yargıtay’ın onama kararına karşı karar düzeltme yoluna başvurmak artık mümkün değildir. Yetkili makamlarca itiraz yoluna başvurulmadığında Yargıtay’ın onama kararının ardından yerel mahkeme veya Bölge Adliye Mahkemesinin verdiği karar kesinleşecektir.
Yargıtay Karar İnceleme
Yargıtay kararları, mahkemenin adli yargının en üst merci olması sebebiyle hukukumuz bakımından oldukça yol göstericidir. Bu sebeple bir hukuki uyuşmazlıkla karşı karşıya kalındığında ilk olarak Yargıtay kararlarının incelemesi yapılır. Yerel mahkemelerde açılmış bir davada hakim de Yargıtay’ın daha önce aynı konuda verdiği kararlar doğrultusunda yargılama yapmalıdır.
