Veraset ilamı (mirasçılık belgesi) hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Veraset İlamı (Mirasçılık Belgesi) Nedir?
Mirasçılar miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak, kanun gereğince kazanırlar. Mirasçıların terekeye dahil mal ve haklar üzerinde tasarrufta bulunabilmeleri için mirasçılık sıfatlarını ispat etmeleri gerekir. Mirasçıların mirasçı olduğunu ispata yarayan, terekeye dahil mal ve hakları üzerinde tasarrufta bulunabilmeleri için gereken resmi belgeye “veraset ilamı” denilmektedir. Bu belgeye “mirasçılık belgesi” de denilmektedir.
Mirasçılık belgesi, Medeni Kanunun 598. maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki düzenleme şu şekildedir;
Medeni Kanun 598 – Mirasçılık Belgesi
Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir.
Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir.
Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.
Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.
Mirasçılık belgesi resmi bir senet mahiyetindedir. Mirasçılık belgesinin aksi ispat edilinceye kadar belgede gösterilen kişiler mirasçı kabul edilir. Bu kapsamda mirasçılık belgesinde ismi yazılı kişiler, bu belgeye dayalı olarak miras davaları açmak dahil her türlü başvuruda bulunma hakkına sahiptir.
Kimler Talepte Bulunabilir?
Miras hukukunda iki tür mirasçı bulunmaktadır. Bu mirasçılardan ilki yasal mirasçılardır. Yasal mirasçılar, ölen kişiye kan bağı ile bağlı olan ve hiçbir işlem yapılmadan kendiliğinden mirasçı olan kişilerdir. Bir diğer mirasçı türü ise atanmış mirasçılardır. Atanmış mirasçı, miras bırakanın ölümünden sonra malları üzerinde lehine kazandırma yaptığı mirasçılardır. Atanmış mirasçılar ile miras bırakan arasında kan bağı bulunması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Kural olarak miras bırakanın yasal mirasçıları veraset ilamı talebinde bulunabilir. Yasal mirasçılar, veraset ilamı düzenlenmesine ilişkin taleplerini herhangi bir notere veya sulh hukuk mahkemesine sunabilirler. Yasal mirasçılar gibi atanmış mirasçılar da mirasçılık belgesi almak için talepte bulunabilirler. Ancak atanmış mirasçıların mirasçılık belgesi talep etmesi durumunda bu taleplerini sulh hukuk mahkemesinde sunmaları daha isabetli olacaktır. Nitekim noterler, kendi sistemlerinden sadece yasal mirasçıları mirasçı olarak görmektedir.
Ayrıca miras bırakanın alacaklıları da mirasçıları öğrenmek için mirasçılık belgesi talep etme hakkına sahiptir.
Veraset İlamı Nasıl Alınır?
Yakınları vefat eden kişiler veraset ilamı nasıl alınır sorusunu sıklıkla sormaktadır. Bu konuda iki farklı yolu vardır. Bunlardan ilki noterden; ikincisi ise mahkemeden mirasçılık belgesi alınmasıdır.
Noterden Veraset İlamı Nasıl Alınır?
Mirasçılardan herhangi biri, herhangi bir notere başvuru yaparak mirasçılık belgesi çıkartılmasını isteyebilir. Bu yol mahkeme yoluyla veraset ilamı çıkarmaktan daha hızlı bir yoldur. Fakat bazı durumlar var ki bu durumlarda mirasçılık belgesinin noterden alınması mümkün olmayabilir. Bu kapsamda mirasçı sayısının çok ve hissedarlık bilgilerinin karışık olması, boşanma davası devam ederken sağ kalan eşin mirasçı olmamasına rağmen kayıtlarda mirasçı görünmesi gibi durumlarda mirasçılık belgesinin noterden alınması mümkün değildir. Bu durumların ortaya çıkması halinde mirasçılık belgesinin mahkemeden talep edilmesi gerekir.
Noterden Veraset İlamı İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Mirasçılık belgesinin noterden alınması halinde gereken belgeler şunlardır;
- Miras bırakanın ölüm belgesi,
- Miras bırakanın nüfus kayıt örneği ve
- Belgeyi talep eden kişinin nüfus cüzdanı ile fotokopisi.
Noterden Veraset İlamı Kaç Günde Çıkar?
Mirasçılık belgesi alınması için notere başvuru yapılması halinde bu belge yaklaşık olarak yarım saat içerisinde çıkmaktadır. Bu sebeple mirasçılık belgesinin çıkartılmasında noterler büyük kolaylık sağlamaktadır. Ancak noterden mirasçılık belgesi çıkartırken gerekli belgelerin hepsinin hazır edilmesi gerekir.
Mahkemeden Veraset İlamı Nasıl Alınır?
Bazı durumlarda mirasçılık belgesinin mahkemeden talep edilmesi gerekir. Söz gelimi nüfus kayıtlarının yeterli açıklıkta olmaması, çok eskiye dayanan mirasçılık belgelerinde soy bağının noter tarafından tespit edilemiyor olması, taraflardan birinin T.C. vatandaşı olmaması ve benzeri durumlarda mirasçılık belgesinin mahkemeden talep edilmesi gerekir.
Veraset ilanı için başvurulması gereken mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Mirasçılık belgesinin mahkemesinden istenmesi durumunda Sulh Hukuk Mahkemesine hitaben dilekçe verilmesi de gerekmektedir. Mirasçılar bu işlemi kendi yapabileceği gibi vekalet verdikleri miras avukatı aracığı ile de yapabilirler.
Mahkemeden Veraset İlamı İçin Gerekli Belgeler
Mirasçılık belgesinin Sulh Hukuk Mahkemesinden talep edilmesi durumunda ise şu belgelerin sunulması gerekir;
- Mahkemeye hitaben hazırlanacak başvuru dilekçesi.
- Miras bırakanın ölüm belgesi,
- Miras bırakanın nüfus kayıt örneği ve
- Belgeyi talep eden kişinin nüfus cüzdanı ile fotokopisi.
Mahkemeden Veraset İlamı Kaç Günde Çıkar?
Mahkemeden mirasçılık belgesinin istenilmesi halinde bu belge, yaklaşık olarak 1 hafta içerisinde çıkartılmaktadır. Ancak bu süre mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişiklik göstermektedir. Bu sebeple özellik arz eden bir durum bulunmadığı sürece mirasçılık belgesinin noterden çıkartılması daha pratiktir.
E-Devletten Veraset İlamı Alınır Mı?
Mirasçılık belgesi noterden veya mahkemeden çıkartılabilir. Bu yöntemler dışında mirasçılık belgesi çıkartılabilmesi mümkün değildir. Bu sebeple e-devlet üzerinden veraset ilamı çıkartılamaz. Ancak Uyap vatandaş portal sistemi üzerinden başvuruda bulunarak mirasçılık belgesi için dava açılması mümkündür.
Veraset İlamı Dilekçe Örneği
İstanbul Nöbetçi Sulh Hukuk Mahkemesi’ne
Davacı : A. A. (T.C. Kimlik No: 11111111111)
Adres : ….. /İstanbul
Muris: B. B. (T.C. Kimlik No: 22222222222)
Adres : ….. /İstanbul
KONU : Mirasçılık belgesi verilmesi talep dilekçemdir.
AÇIKLAMALARIMIZ
Muris B.B., …. Tarihinde vefat etmiştir. Ben murisin yasal mirasçısıyım. Miras hukukundan kaynaklanan haklarımı kullanabilmem için lehime mirasçılık belgesi verilmesini talep ederim.
H. DELİLLERİ : Nüfus kayıtları, Ölüm belgesi, bilirkişi yemin, tanık ve her türlü hukuki delil.
T. SONUCU : Yukarıda açıklanan nedenlerle murisin mirasçısı olduğunu gösterir mirasçılık belgesinin tarafıma verilmesini talep ederim.
Saygılarımla,
Davacı A.A.
(İmza)
Veraset İlamı Örnek Alınarak Hazırlanabilir Mi?
Mirasçılık belgesi noter veya mahkeme tarafından her mirasçının mirasçılık durumuna göre özel olarak hazırlanır. Bu sebeple bu belgenin örnek alınarak hazırlanması mümkün değildir. Ancak veraset ilamı dilekçe örneği kullanılarak mahkemeye başvuru yapılması mümkündür.
Veraset İlamı Neler İçerir?
Mirasçılık belgesi kimlerin hangi oranda mirasçı oldukları bilgisini içermektedir. Mirasçılık belgesi her kim tarafından talep edilirse edilsin, belgede yalnızca talep edenin değil tüm mirasçıların payları ve hakları gösterilir. Dolayısıyla mirasçılık belgesi adıyla da bilinen mirasçılık belgesi miras bırakanın ölümünden sonra başvuruları üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenen kişilere verilen ve mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belgedir.
Veraset İlamı Alındıktan Sonra Ne Yapılması Gerekir?
Mirasçılık belgesi, kişinin mirasçı olduğunu gösteren belgedir. Bu resmi belge ile mirasçı, miras bırakanın mallarında miras hukukundan kaynaklanan haklarını kullanarak her türlü davayı açabilir. Bu kapsamda alınan mirasçılık belgesi üzerinden ortaklığın giderilmesi davası, tereke tespit davası, vasiyetnamenin iptali davası, muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası ve tenkis davası başta olmak üzere her türlü davanın açılması mümkündür.
Mirasçılık belgesi alındıktan belirli bir süre sonra tamamlanması gereken bazı adımlar vardır. Bunlar tamamlanmadığı takdirde belgeyi alan kişi veya kişilerin ceza ödemesi gerekir ve bu cezalar ödenmediği takdirde artarak yükselir. Bu kapsamda veraset ilamı alındıktan sonra belgeyi alan kişi veya kişilerin bağlı oldukları belediyeye emlak beyanında bulunması gerekir. Bir diğer yapılması gereken işlem miras kalan gayrimenkul için veraset ve intikal vergisinin ödenmesidir.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
2024 Yılı Veraset İlamı Ücreti
Mirasçılık belgesinin, sulh hukuk mahkemesinden veya noterlerden alınması mümkündür. Veraset ilamı ücreti de belgenin nereden alındığına göre değişiklik göstermektedir. Bu kapsamda noterden alınması durumunda ücreti yaklaşık olarak 1500-TL’dir. Bu ücret noterlerin uyguladığı harçlara göre değişiklik göstermektedir. Mahkemeden istenilmesi durumunda ise ücreti yaklaşık olarak 2.000-TL’dir.
Veraset İlamının İptali Davası
Mirasçılık belgesi, aksi ispat edilinceye kadar resmi bir belge niteliğindedir ve doğru olduğu kabul edilir. Ancak ilgilisi tarafından mirasçılık belgesinin hukuka aykırı olduğunun iddia edilmesi durumunda iptal edilmesi mümkündür. Bu kapsamda açılacak davalara ise veraset ilamının iptali davası denilmektedir.
Veraset İlamının İptali Hangi Durumlarda İstenir?
Veraset ilamının iptali davası, mirasçılık belgesindeki durumun gerçek mirasçılığı yansıtmaması durumunda açılır. Bu kapsamda mirasçıların eksik veya hatalı gösterilmiş olması durumunda mirasçılık belgesinin iptali davası açılması mümkündür. Yine aynı şekilde mirasçıların, miras hisselerinin eksik ya da yanlış yazılması durumunda da mirasçılık belgesinin iptal edilmesi talep edilebilir.
Veraset İlamının İptali Davasının Tarafları
Mirasçılık belgesinin iptali davası, hasımlı bir davadır. Bu sebeple taraf gösterilmek zorundadır. Taraf gösterilmesi şartı, kamu düzenindendir. Hakim, taraf eksikliği olup olmadığını inceleyerek taraf eksikliğinin bulunması halinde davacıya bu eksikliği gidermesi için süre verir. Mahkeme tarafından verilen sürede eksiklik giderilirse davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.
Mirasçılık belgesinde mirasçı olarak gösterilmeyen herkes ve mirasçılık belgesi yanlış düzenlendiğinden dolayı hakları zarara uğrayan herkes veraset ilamının iptali davası açabilir. Bu dava sonucunda verilen hüküm kesin hüküm oluşturacak ve tüm mirasçıları etkileyecektir. Bu sebeple tüm tarafların davaya katılması zorunludur.
Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Şartları
Mirasçılık belgesinin iptali davası açılabilmesi için öncelikle hukuki yararın olması gerekir. Hukuki yarar doğabilmesi için ise mirasçılık belgesinde maddi ya da hukuki bir hata bulunmalıdır. Söz gelimi mirasçılık belgesinde mirasçıların paylarının olduğundan az ya da fazla gösterilmesi, mirasçı olarak yanlış kişilerin gösterilmesi, maddi-hukuki hatalara örnek gösterilebilir. Bu tür durumlarda iptal davasının açılması mümkündür.
Bu davalarda hasım gösterilmesi zorunludur. Mirasçılık belgesinin iptali davası, ancak mirasçılık belgesinde hata olduğunu düşünen mirasçıya ya da mirasçılara karşı veya mirasçılık belgesini talep eden mirasçıya ya da mirasçılara karşı açılabilir. İlgisiz bir kişiye karşı ya da taraf gösterilmeden açılamaz.
Bir davanın açılması için gereken dava şartlarının tümü tamamlandıktan sonra da hukuki süreç başlar.
Veraset İlamına Dayalı İyi niyetle Hak Sahiplerinin Durumu
Türk Medeni Kanununda veraset ilamına dayalı olarak hak kazanan iyi niyetli üçüncü kişiler bakımından açık bir hüküm bulunmamaktadır. Fakat iptal edilen mirasçılık belgesine dayanarak iyi niyetle hak sahibi olan kişinin bu hakkının Medeni Kanunun 1023 gereği korunması gerektiği kabul edilmelidir. Taşınır mallar bakımından da bu durumda Medeni Kanunun 998. Maddesi gereğince şartlarının mevcut olması durumunda iyiniyetli kişinin hakkı korunmalıdır. Dolayısıyla mirasçılık belgesine güvenerek bir malı iyi niyetli olarak satın alan üçüncü kişilerin yapmış olduğu işlemler geçerlidir.
Veraset İlamının İptali Bakımından Zamanaşımı
Mirasçılık belgesinin iptalinde herhangi bir hak düşürücü süre veya zamanaşımı bulunmamaktadır. Medeni Kanunun 598. maddesine göre mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Bu sebeple mirasçılık belgesinin geçersizliğine her zaman itiraz edilebilir.
Veraset İlamının İptali Davası Yetkili Mahkeme
Miras davalarında yetkili mahkeme Hukuk Muhakemeleri Kanunun 11. maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.
HMK 11 – Mirastan Doğan Davalarda Yetki
“Başvurusu Mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
Veraset İlamının İptali Davası Görevli Mahkeme
Yukarıda ifade ettiğimiz üzere mirasçılık belgesi verilmesine dair davalarda görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir. Ancak mirasçılık belgesinin iptaline ilişkin davalar, çekişmeli davalar arasında yer almaktadır. Bu sebeple bu davalarda görevli mahkeme asliye hukuk Mahkemesidir.
Davanın asliye hukuk mahkemesi dışında bir mahkemede açılması durumunda mahkeme bu hususu kendiliğinden göz önüne alarak görevsizlik kararı verecektir.
