Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (Kyok) Nedir?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, Cumhuriyet savcısı tarafından yürütülen soruşturma evresini bitiren ancak belirli sebeplerle kovuşturma aşamasına geçilmesini engelleyen bir karardır.
Savcı, aldığı ihbarla soruşturma aşamasını başlatır ve bu aşamada suçun işlenip işlenmediği hususunda araştırmalar yürütülür, deliller toplanır. Suçun işlendiği yönünde delillere rastlarsa savcı bir iddianame düzenleyerek kamu davasını açar. Ancak bu hususta yeterli şüpheye ulaşamayan savcının vereceği karar kovuşturmaya yer olmadığına dair karardır.
Diğer yandan soruşturma aşamasının sonuna gelindiğinde kovuşturma olanağının bulunmaması gündeme gelebilir. Ceza Muhakemeleri Kanunu kovuşturma olanağının bulunmaması halinde de kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verileceğini düzenlemiştir.
Sonuç olarak Cumhuriyet Savcısı tarafından yürütülen soruşturma evresi iki şekilde sona erebilir. Cumhuriyet savcısı suçun işlendiği hususunda yeterli şüpheye ulaştığında bir iddianame düzenleyerek kovuşturma aşamasını başlatır. Savcı yeterli şüpheye ulaşamadığında ise vereceği karar kovuşturmaya yer olmadığına dair karardır. Kovuşturma olanağının bulunmadığı durumlarda da kyok kararı verilecektir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararı Kim Verir?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı soruşturma aşamasını yürüten Cumhuriyet savcısı verir.
Savcılık bir suçun işlendiğine dair şikayet veya ihbarı aldıktan sonra soruşturma aşamasını başlatır. Bu aşamada suçun işlenip işlenmediği araştırılır, deliller toplanır. Toplanan deliller şüphelinin suçu işlediğine dair yeterli bulguları içeriyorsa Cumhuriyet savcısı iddianame düzenler. Bu kapsamda soruşturma aşaması iddianamenin kabulü kararı ile kovuşturma aşamasına geçer. Ancak savcı yürüttüğü soruşturmada yeterli şüpheye ulaşılmadığı kanaatindeyse kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verir.
Hangi Durumlarda KYOK Verilir?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar Cumhuriyet savcısı tarafından iki durumda verilir. Kyok kararı verebilmesi için savcının soruşturma aşamasında suçun işlendiğine dair yeterli şüpheye ulaşamaması ya da kovuşturma olanağının bulunmaması gerekir.
Yeterli Şüphe Bulunmaması Nedeniyle KYOK
Cumhuriyet savcısı bir suçun işlendiği ile ilgili şikayet almasıyla veya ihbarda bulunulmasıyla soruşturma aşamasını başlatır. Soruşturma aşaması kamu davası açılabilmesi için yeterli şüphenin bulunup bulunmadığının araştırıldığı aşamadır. Bu aşamada deliller toplanır. Soruşturma aşamasının sonunda savcı kamu davasının açılması için yeterli şüphenin bulunup bulunmadığı hususunda bir değerlendirme yapar. Yeterli şüphenin bulunduğu kanaatindeyse iddianame hazırlar ve mahkemeye sunar. Böylece kamu davası açılmış olur. Savcı suçun işlendiği konusunda yeterli şüphenin bulunmadığı kanaatindeyse kyok kararı verir.
Kovuşturma Olanağının Bulunmaması Nedeniyle KYOK
KYOK kararı verilebilecek diğer hal soruşturma aşaması sonunda kovuşturma olanağının bulunmaması halidir. Bazı usuli şartların yerine getirilmemesi kovuşturma olanağını ortadan kaldırır. Örneğin şikayete bağlı suçlarda kanunen yetkili kişi şikayette bulunmadıkça soruşturma açılamaz. Şikayette bulunulmadığı halde soruşturma aşaması başlatıldıysa şikayet şartının gerçekleşmemiş olması, dolayısıyla kovuşturma olanağının bulunmaması sebebiyle kyok kararı verilmelidir. Örneğin özel hayatın gizliliğini ihlal veya konut dokunulmazlığını ihlal suçları, şikayete tabi suçlardır. Bu suçlarda şikayet olmadan soruşturma başlatılması durumunda, şikayet eksikliğinin giderilmesi gerekir. Aksi durumda şüpheli hakkında iddianame düzenlenmesi ve kamu davası açılması mümkün değildir.
Kovuşturma olanağının bulunmadığı hallere bir diğer örnek şüpheli hakkında aynı suçtan açılmış bir davanın veya verilmiş bir hükmün bulunmasıdır. Böyle bir durumda da Cumhuriyet savcısı kovuşturmaya yer olmadığına karar verecektir.
Önödeme veya uzlaştırma kapsamında bulunan suçlarda da bu şartların yerine getirilmemiş olması kovuşturma olanağının bulunmadığı hallere örnek olarak verilebilir.
Sonuç olarak kovuşturma aşamasına geçilmesi için gerekli şartlar sağlanmadığında kovuşturma olanağının bulunmaması nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara Karşı İtiraz
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara itiraz mümkündür. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara suçtan zarar gören, kararı veren Cumhuriyet savcısının görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza mahkemesine itiraz edebilir. İtirazın süresi kyok kararının kendisine tebliğinden itibaren 15 gündür. İtirazın nereye ve hangi sürede yapılacağı kararda da gösterilir. Yetkili sulh ceza mahkemesine süresinde yapılan itiraz, itiraz merciince uygun görülürse bu kararı kaldırır. İtirazın konusu kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın usul ve yasaya aykırılığı ve soruşturulan suçtan kamu davası açılması gerekliliğidir.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara itiraz edildiğinde sulh ceza hakimliği itirazı yerinde görürse kyok kararını kaldırır ve cumhuriyet savcılığınca bir iddianame düzenlenir, kyok kararını yerinde bulursa itirazı reddeder veyahut soruşturmanın genişletilmesi yönünde karar verir.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara İtiraz Süresi
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar şüpheliye ve suçtan zarar görene tebliğ edilir. Suçtan zarar gören kişi kararın yerinde olmadığını ve kamu davası açılması gerektiğini bir itirazla ileri sürebilir. Bu itiraz kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğinden itibaren 15 gündür.
Takipsizlik Kesinleştikten Sonra Yeniden Şikayet Yapılabilir Mi?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara takipsizlik kararı adı da verilir. Bu karara itiraz süresi tebliğden itibaren 15 gündür. Süresinde itiraz edilmediğinde takipsizlik kararı kesinleşir ve bu dosyada başka bir işlem yapılamaz. Bu durumlarda aynı konuyla ilgili yeniden şikayette bulunmak, kural olarak, hukuken mümkün değildir.
Bununla birlikte Ceza Muhakemesi Kanunu takipsizlik kararı kesinleştikten sonra belli şartlar gerçekleşirse kamu davası açılabileceğini düzenlemektedir. Bu şartlar:
- suçun işlendiği yönünde yeterli şüphe oluşturacak yeni bir delil ortaya çıkması ve
- bu hususta sulh ceza hakimliğince bir karar verilmiş olmasıdır.
Bu şartların birlikte gerçekleşmesi ile takipsizlik kesinleştikten sonra aynı suçtan yeniden şikayet yapılabilir. Bunun üzerine soruşturma aşaması başlar.
Cumhuriyet savcısının kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kesinleştikten sonra aynı fiille ilgili soruşturma açabildiği bir diğer ihtimal de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nce etkin bir soruşturma yapılmadan kyok kararı verildiğinin tespit edilmiş olmasıdır. AİHM’in böyle bir kararının bulunması durumunda tekrar şikayet yapılabileceği gibi şikayete bağlı olmayan suçlarda savcı da kendiliğinden tekrar soruşturma açabilir.
Ek Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Nedir?
Ek kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, savcılığın bir şüpheli hakkında birden fazla suçtan açtığı soruşturmayı yürüttüğü sırada suçlardan bazıları bakımından yeterli şüpheye ulaşamadığında verdiği karardır. Bu durumda yeterli şüphenin bulunduğuna karar verdiği suçlar bakımından iddianame düzenleyecek ve kamu davasını açacak, yeterli şüpheye ulaşılamayan suçlar bakımından ise ek kovuşturmaya yer olmadığına dair karar bir diğer adıyla ek takipsizlik kararı verecektir.
Ek kovuşturmaya yer olmadığına dair karar aynı soruşturma dosyası kapsamında birden fazla şüphelinin bulunması durumunda da verilebilir. Bu ihtimalde ise birden fazla şüpheliden bir kısmının suçu işlediği hususunda yeterli şüphe bulunmayıp diğerlerinin suçu işlediği konusunda kamu davası açılmasına yetecek kadar şüphe vardır. Bu şüpheliler için savcı iddianame düzenler ve kamu davasını açar. Ancak yeterli şüpheye ulaşılmayan şüpheliler için ek kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Ek Karar Verilmiştir
Savcılık tarafından yürütülen bir soruşturmada şüpheli hakkında birden fazla suçtan soruşturma yapılıyorsa ve bu suçlardan bir kısmının işlendiği hususunda yeterli delil yoksa o suçlar bakımından kovuşturmaya yer olmadığına dair ek karar verilir. Bu duurmlarda kararda kovuşturmaya yer olmadığına dair ek karar verilmiştir ifadesi yer alacaktır.
Aynı şekilde bir soruşturmada birden fazla şüpheli olduğunda ve bunlardan biri veya birkaçı bakımından suçu işlediği yönünde yeterli şüpheye ulaşılmadığında o şüpheli veya şüpheliler bakımından ek takipsizlik kararı verilir. Burada da ilgililer bakımından da ek kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir.
Takipsizlik Kararı
Uygulamada kovuşturmaya yer olmadığına dair karara takipsizlik kararı adı verilmektedir. Bu kapsamda takipsizlik kararı, bir ceza soruşturması sonunda kamu davası açılması için yeterli şüphe bulunmaması durumunda soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı tarafından verilen bir karardır.
Takipsizlik kararı soruşturma aşamasını sona erdirmekle beraber kovuşturma aşamasını başlatmaz. Takipsizlik kararı veren savcı iddianame düzenleyemez, dosyada başka işlem yapamaz.
Takipsizlik Kararına İtiraz
Cumhuriyet savcısı tarafından verilen takipsizlik kararı ilgililere tebliğ edilir. Tebliğ alacak kişiler şüpheli ve suçtan zarar görendir. Suçtan zarar gören, takipsizlik kararının usul ve yasaya aykırı olduğundan bahisle buna, tebliğ aldığı tarihten itibaren 15 gün içinde itiraz edebilir. Bu itirazı bir dilekçe ile takipsizlik kararını veren savcının görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu sulh ceza hakimliğine yapmalıdır. Suçtan zarar görenin itiraz dilekçesinde iddiasını gerekçelendirmesi gerekmektedir.
İtiraz değerlendirmesini sulh ceza mahkemesi yapacaktır. Sulh ceza mahkemesi itiraz üzerine iki farklı karar verebilir; ya itirazı yerinde bulup takipsizlik kararını kaldırır ve iddianame düzenlenmesine karar verir ya da takipsizlik kararını yerinde görerek itirazı reddeder.
Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar
Bir kişi hakkında savcılığa şikayette bulunulduğunda soruşturma açılması için şikayet konusu fiil Türk Ceza Kanunu’na göre bir suç oluşturmalıdır. Şikayet konusu fiilin ceza hukuku anlamında bir suç oluşturmadığı açıkça anlaşılıyorsa soruşturmaya yer olmadığına dair karar verilir ve soruşturma aşaması başlamaz.
Soruşturmaya yer olmadığına dair karar verilecek bir diğer durum yapılan ihbar ve şikayetin soyut ve genel nitelikte olması halidir. Böyle bir durumda da verilecek soruşturmaya yer olmadığına dair karar ile soruşturma açılamayacak, hakkında şikayet yapılan kişi şüpheli sıfatını almayacaktır.
Soruşturmaya yer olmadığına dair karar Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 158. maddesinin 6. fıkrasında düzenlenmektedir.
Ceza Muhakemeleri Kanunu 158/6– İhbar ve Şikayet
İhbar ve şikâyet konusu fiilin suç oluşturmadığının herhangi bir araştırma yapılmasını gerektirmeksizin açıkça anlaşılması veya ihbar ve şikâyetin soyut ve genel nitelikte olması durumunda soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilir. Bu durumda şikâyet edilen kişiye şüpheli sıfatı verilemez. Soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar, varsa ihbarda bulunana veya şikâyetçiye bildirilir ve bu karara karşı 173 üncü maddedeki usule göre itiraz edilebilir. İtirazın kabulü hâlinde Cumhuriyet başsavcılığı soruşturma işlemlerini başlatır. Bu fıkra uyarınca yapılan işlemler ve verilen kararlar, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından görülebilir.
KYOK Kararı
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar bir diğer adıyla kyok kararı soruşturma aşamasını sona erdiren ve savcının iddianame düzenlemesini dolayısıyla kovuşturma aşamasına geçilmesini engelleyen bir karardır. Kyok kararını soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı verir.
