Nafaka Ödememe Cezası

Nafaka ödememe cezası hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.

Nafaka Ödememe Cezası Nedir?

Nafaka, bireyin yaşamını sürdürmek ve temel ihtiyaçları olan yiyecek, giyecek, barınma, ulaşım, eğitim, kültür ve benzeri ihtiyaçlarını karşılamak için belli aralıklarla hükmedilen paradır. Nafaka kararı, mahkeme tarafından hükmedilir ve ödenmesi yasal bir yükümlülüktür. Bu yükümlülüğün sonucu olarak nafaka borçlusu olan kişinin, nafaka alacaklısına nafaka borcunu ödemesi muntazam şekilde ödemesi gerekir.

Nafaka alacağı, nafaka alacaklısının hayatını idame ettirebilmesi için gereken özel bir alacaktır. Bu sebeple kanunlarımızda nafaka alacaklısının mağdur olmaması için bazı özel düzenlemeler yapılmış ve nafakanın tahsil edilmesi için ek imkanlara yer verilmiştir. Bu bağlamda nafaka borcu ödenmezse, nafaka alacaklısı icra takibi başlatabilir ve sonrasında da nafakanın ödenmemesi nedeniyle nafaka borçlusunun hapis cezası ile karşı karşıya kalması için şikayette bulunabilir.

Nafaka Ödememe Cezası Ne Kadar?

Nafaka ödememe cezası İcra İflas Kanunun 344. maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre nafaka borçlarını ödemeyen borçlunun, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Buradan da anlaşılacağı üzere nafaka yükümlülüğünü yerine getirmemenin yaptırımı 3 aya kadar tazyik hapsi cezasıdır.

İ.İ. Kanunu 344 – Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası

Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.

İştirak Nafaka Ödememe Cezası

İştirak nafakası, velayet hakkı kendisine verilmeyen anne veya babanın, çocuğun giderlerine katılması amacıyla hükmedilen nafakadır. Bu yönüyle iştirak nafakası “çocuk nafakası” olarak da bilinmektedir. İştirak nafakasının, boşanma kararının kesinleştiği tarihten başlayarak ödenmesi gerekir. Nafakaya ilişkin borçlar, peşin olarak ödenir. Bu sebeple iştirak nafakasına ilişkin ilk ödemenin, boşanma kararının kesinleştiği tarihte yapılması gerekir.

İştirak nafakasının ödenmemesi durumunda nafaka alacaklısı olan taraf, icra mahkemesinde şikayette bulunarak nafaka borçlusunun üç aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırılmasına karar verilmesini isteyebilir. Mahkeme, nafaka ödememe cezası şartlarının varlığı halinde üç aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırma kararı verecektir.

Yoksulluk Nafaka Ödememe Cezası

Yoksulluk nafakası, eşler arasında boşanmaya karar verilmesi durumunda, boşanmaya neden olan olaylarda ağır kusurlu olmayan eşin, diğer eşten isteyebileceği nafakadır. Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için, nafaka talep eden eşin boşanma sonrasında yoksulluk seviyesine düşecek olması gerekir. Yoksulluk nafakası, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra ödenmeye başlanır.

Yoksulluk nafakasının da peşin olarak ödenmesi gerekir. Bu sebeple boşanma kararının kesinleştiği gün yoksulluk nafaka borcunun ödenmesi gerekir. Aksi durumda nafaka alacaklısı, nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle şikayetçi olabilir. Bu durumlarda yoksulluk nafakası ödememe cezası, üç aya kadar tazyik hapsi olarak belirlenmiştir.

Yardım Nafakası Ödememe Cezası

Yardım nafakası, aile bireylerinin birbirlerine bakma yükümlülüğünün sonucu olarak hükmedilen nafakadır. Yardım nafakasına dair yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda da nafaka alacaklısı, nafaka borçlusunun nafaka ödememe cezası ile cezalandırılması için icra mahkemesine şikayette bulunabilir.

Tedbir Nafakası Ödememe Cezası

Tedbir nafakası, boşanma ve ayrılık davalarında, dava süresince hükmedilen nafakadır. Tedbir nafakası Medeni Kanunun 169. maddesi gereğince, eşlerin geçinmeleri ve çocuklarının ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla geçici olarak hükmedilir. Kendisi lehine tedbir nafakası hükmedilen taraf, nafaka borcunun ödenmemesi halinde nafaka borçlusunu şikayet edebilir. Bu durumda mahkeme, nafaka borçlarının ödenmediğini tespit ettiğinde borçlunun hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verecektir.

Nafaka Ödememe Cezası Şartları Nelerdir?

Nafaka yükümlülüğü ihlal nedeniyle nafaka borçlusunun hapsi hürriyeti bağlayıcı nitelikte bir karardır. Bu sebeple hapis kararı verilebilmesi, sıkı şekil şartlarına tabi tutulmuştur. Bu kapsamda nafaka ödememe cezasına hükmedilebilmesi için şu şartların gerçekleşmesi gerekir;

  • Mahkeme tarafından hükmedilen nafakanın tahsili için icra takibi başlatılmış olmalıdır.

Nafaka yükümlülüğü ihlal nedeniyle tazyik hapsi kararı verilebilmesi için öncelikle mahkeme tarafından hükmedilmiş bir nafaka kararının olması gerekir. Mahkeme kararının, ilam ile birlikte hüküm altına alınması veya bir ara karar ile belirlenmiş olması arasında nafaka hapis cezası bakımından hiçbir farklılık bulunmamaktadır.

Nafaka ödememe cezası için mahkeme tarafından hükmedilen bir nafaka kararının olması yeterli değildir. Nafaka alacaklısının, hükmedilen nafaka kararı için icra takibi başlatmış olması gerekir. Bu kapsamda icra müdürlüğünde usulüne uygun olarak icra takibi başlatılmış olması nafaka hapis cezası için şarttır.

  • Başlatılan takipte icra/ödeme emri, bizzat borçlu asile tebliğ edilmiş olmalıdır.

Nafaka ödememe cezası için icra takibi başlatılması sonrasında icra müdürlüğü borçluya veya avukatına tebligat gönderecektir. Yapılan bu tebligatların ikisi de alacağa dair haciz işlemleri başlatmak için yeterlidir. Ancak nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle hapis cezasına hükmedilmesi için icra/ödeme emrinin bizzat nafaka borçlusu olan kişiye yapılmış olması şarttır. Nitekim ceza yargılamalarında cezaların şahsiliği ilkesi bulunmaktadır. Bu ilke gereğince hapsine karar verilecek kişiye cezai sonuçların bizzat hatırlatılması gerekir. Bu sebeplerle tebligat yalnızca borçlunun avukatına yapılmışsa, nafaka ödememe cezasına hükmedilmesi mümkün değildir.

  • Takip kesinleşmiş ve borçluya yapılan tebliğden itibaren bir ay içinde nafaka borcu da ödenmemiş olmalıdır.

Nafaka ödememe cezasına karar verilebilmesi için, borçlu aleyhine açılan icra takibinin kesinleşmesi gerekmektedir. Bir icra takibinin kesinleşmesi için ise borçluya usulüne uygun olarak tebliğ yapılmış olması ve borçlunun da kendisine verilen sürede nafaka borcunun ödenmemiş veya itirazda bulunmamış olması gerekir. İcra takibi kesinleşmeden, nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle hapis cezasına hükmedilmesi durumunda nafaka borçlusu olan sanığın beraatine karar verilecektir.

Nafaka ödememe cezası için takibin kesinleşmesi de yeterli değildir. Nitekim icra/ödeme emrinin borçluya tebliğ edilmesinden itibaren bir aylık süre geçmeden şikâyet yoluna başvurulmamış olması gerekir. Bir aylık süre tamamlanmadan yapılan şikâyet, mahkeme tarafından reddedilecektir. Nitekim nafakanın ödenmemesi nedeniyle hapis cezasına hükmedilmesi için borçluya en az bir aylık süre verilmesi gerekir.

  • Şikayet, en fazla üç aylık nafaka borcu için yapılmış olmalıdır.

Nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle hapis kararı birikmiş nafakalar için değil; güncel nafaka alacakları için istenebilir. Bu sebeple yapılacak şikayetin en fazla üç aylık nafaka borcu için yapılmış olması ve geçmiş ayların nafaka borçlarını kapsamaması gerekir. Daha eski borçlar için yapılan şikayetler bakımından sanığın beraatine karar verilecektir.

  • Cezanın ortadan kalkmasını gerektiren haller olmamalıdır.

Yukarıda ifade ettiğimiz şartların gerçekleşmesi durumunda nafaka borçlusunun, nafaka ödememe cezası ile cezalandırılması için şikayette bulunmak mümkündür. Ancak İcra İflas Kanununda nafaka yükümlülüğünü ihlal suçu bakımından bazı özel durumlara yer verilerek cezanın ortadan kalkmasını gerektiren haller düzenlenmiştir. Bu haller şunlardır;

    • Nafaka Davası Açılması:

Nafakaya ilişkin ilam, takip konusu yapıldıktan sonra borçlu nafakanın kaldırılması veya nafakanın azaltılması için nafaka davaları açmış olabilir. Böyle bir dava açılmış olması halinde nafaka borçlusunun, nafaka yükümlülüğünü ihlal edip etmediği, nafaka davasında verilecek karara göre değişecektir. Bu sebeple açılan nafaka davası, nafaka yükümlülüğünü ihlal sebebiyle şikayet davası bakımından bekletici mesele yapılacaktır.Bu durum İcra İflas Kanunun 344. maddesinin ikinci fıkrasında açıkça düzenlenmiştir.

İ.İ. Kanunu 344 – Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası

Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.

    • Nafaka Borcunun Ödenmesi:

Nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle şikayetten sonra nafaka borçlusu, nafaka borcunu ödemiş olabilir. Üstelik bu ödemeyi henüz duruşma girilmeden önce veya nafaka ödememe cezasına ilişkin kararın verilmesinden sonra yapması da mümkündür. Bu tür durumlarda icra mahkemesi, İcra İflas Kanunun 354. maddesi gereğince, “davanın düşürülmesine” karar verecektir. Yine İcra İflas Kanunun 344. maddesinde de aynı yönde hüküm bulunmaktadır.

İ.İ. Kanunu 344 – Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası

Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.

İ.İ. Kanunu 354 – Davanın ve cezanın düşmesi

Kanunun bu babında yazılı suçlardan takibi şikayete bağlı olanların müştekisi feragat eder veya borcun itfa edildiği sabit olursa dava ve bütün neticeleriyle beraber ceza düşer.

Nafaka Yükümlülüğü İhlal Şikayeti Nasıl Yapılır?

Nafaka yükümlülüğünü ihlal şikayeti, icra mahkemesine sunulacak dilekçe ile yapılır. Şikayetçi olacak nafaka alacaklısının, şikayet dilekçesini hazırlaması ve dava harçlarını yatırması sonrasında şikayet yapılmış olacaktır.

Davanın Tarafları

Nafaka ödememe cezası için yapılacak şikayetlerde şikayetçi, nafaka alacaklısıdır. Nafaka borçlusu ise sanık konumunda yer alacaktır. Nafaka yükümlülüğü ihlal nedeniyle şikayetlerde iddianame düzenlenmesi ve kamu davası açılması gibi bir durum söz konusu değildir.

Yetkili Mahkeme

Nafaka yükümlüsünün yükümlülüğünü ihlal etmesi durumunda, şikâyet edilecek yetkili mahkeme, nafakaya ilişkin icra takibinin yapıldığı yerdeki mahkemedir. 

Görevli Mahkeme

Nafaka yükümlülüğü ihlal nedeniyle yapılacak şikayetlerde görevli mahkeme, icra ceza mahkemesidir.

Zamanaşımı

Nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle yapılacak şikayetler bakımından şikayet süresi İcra İflas Kanunun 347. maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki düzenlemeye göre şikâyetin, suçun işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren üç ay ve suçun işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılması gerekir.

Ayrıca İcra İflas Kanunun 354. maddesinde nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle verilecek hapis cezalarının kesinleşmesinden sonraki iki yıl içinde infaz edilmezse kararların yerine getirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

İ.İ. Kanunu 347 – Şikayet süresi

Bu Bapta yer alan fiillerden dolayı şikâyet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşer.

Nafaka Tazyik Hapsi Kararı Ertelenebilir Mi?

Nafaka ödememe cezası olarak verilen kararlar, tazyik hapsi niteliğindedir. Tazyik hapsi kararlarının ertelenmesi ve bu yöndeki kararlar bakımından hükmün açıklanmasının geriye bırakılması mümkün değildir. Bu sebeple nafaka hapis cezasına dair kararlar ertelenemez. 

Ayrıca bu yöndeki tazyik hapsi kararları, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanmayan ve adli sicil kayıtlarına geçirilmeyen kararlardır. Bu yönüyle nafaka ödememe cezaları, uzaklaştırma kararının ihlal edilmesi durumunda verilen kararlar ile aynı usule tabidir.

Nafaka Ödememe Cezası Tekrar Verilir mi?

Nafaka borçlarının her ay ödenmesi gerekir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda her ay için ayrı şikayette bulunulması mümkündür. Bu kapsamda nafaka borçları aylık olarak ödenmezse, şikayet üzerine nafaka ödememe cezası verilecektir.

Tazyik Hapsi Kararı Nafaka Borcunu Siler mi?

Tazyik hapsi ile cezalandırılan borçlunun üç aylık tazyik hapsi cezasını tamamlaması durumunda nafaka borcu silinmeyecektir. Nafaka alacaklısının birikmiş nafaka borcu olarak icra dosyasında borcu devam edecektir.

Geçmişe Dönük Nafaka Borcu Nasıl Tahsil Edilir?

Nafaka hapis cezası, sadece devam eden nafakalar bakımından istenebilir. Bu sebeple geçmişte ödenmeyen ve birikmiş olan cari nafakalar bakımından nafaka hapis cezası verilmesi mümkün değildir.

Nafaka Tazyik Hapsine Hükmedilen Kişi Ne Yapmalı?

Nafaka tazyik hapsi kararı ile karşı karşıya kalan kişinin, söz konusu karara öncelikle süresi içerisinde itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Bu durumda itiraz, kararı veren mahkemeden bir numara sonraki mahkeme tarafından incelenecektir. İtiraz üzerine yapılacak inceleme neticesinde verilen karar kesindir. Bu şekilde verilecek kararda itirazın reddine karar verilmesi durumunda nafaka ödememe cezası kararı kesinleşmiş olacaktır.

Nafaka ödememe cezası kararının kesinleşmesi durumunda nafaka alacaklısı, ertelenmeyen ve seçenek yaptırımlara çevrilmeyen bir hapis cezası ile karşı karşıya kalır. Bu durumla nafaka borçlusunun, şikayet edildiği döneme ilişkin nafaka borçlarını ödemesi ve hapis cezasının kaldırılması mümkündür. Ancak nafaka borçlarının usulüne uygun olarak ödenmemesi önemlidir. Aksi durumda nafaka borçlusu, aynı borcu iki defa ödemek zorunda kalabilir. Bu konuda nafaka avukatından hukuki yardım alınmasında menfaat bulunmaktadır.

Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.

Nafaka Tazyik Hapsi Nasıl Kaldırılır?

Nafaka borçlusu, nafaka hapis cezası için açılan yargılama sırasında nafaka borcunu ödediğinde açılan dava düşecektir. Borçlu, nafaka borcunu ödediğine dair dekont ya da tahsilat makbuzunu hakkında verilen ceza kararına itiraz dilekçesinin ekinde icra mahkemesine sunmalıdır.

Suça konu edilen nafaka borcu ödendiği anlaşıldığında, borçlu aleyhine verilen ceza aynı gün içinde tüm hukuki sonuçlarıyla birlikte düşecektir. Bu durum İcra İflas Kanunun 354. maddesinde açıkça düzenlenmiştir. Dolayısıyla nafaka yükümlüsü, şikayetçinin feragat etmesi veya borcun ödenmesi durumunda nafaka yükümlülüğünü ihlal nedeniyle verilen tazyik hapsi kararını kaldırabilir.

Nafaka borçlusu hakkında tazyik hapsine hükmedilmesi kararı verilip, hapsin tatbiki başladıktan sonra, nafaka borcu ödendiği takdirde tahliye işlemleri gerçekleştirilecektir.

Yorum Bırak

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu Sayfayı Kopyalayamazsınız

Bilgi ve Randevu