Nafaka hesaplama hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda bizlere ulaşabilirsiniz.
Nafaka Hesaplama Nasıl Yapılır?
Nafaka, bir kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiye yapmış olduğu maddi destektir. Mahkemeler tarafından hükmedilen nafakaların, paranın alım gücü karşısında erimesi sonrasında nafaka hesaplama süreci karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamda nafaka hesaplaması genellikle boşanma davalarında veya nafaka davalarında tarafların ekonomik durumları göz önüne alınarak nafakanın yeniden belirlenmesidir. Nafaka hesaplaması, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası gibi farklı nafaka türlerinde ayrı ayrı yapılır.
Boşanma davalarında nafaka hesaplaması, eşlerin gelir düzeyi, yaşam standartları ve ihtiyaçlarına göre yapılır. Yoksulluk nafakası için nafaka talep eden tarafın boşanma sonrası yoksulluğa düşeceği kanıtlanmalıdır. İştirak nafakası ise çocukların eğitim, sağlık ve bakım giderleri dikkate alınarak hesaplanır. Mahkeme, nafaka ödeyecek tarafın mali gücünü, maaşını, ek gelirlerini ve varlıkları ile borçlarını inceler. Nafaka miktarı, nafaka borçlusunun gelirinin yaklaşık %20-30’u arasında olacak şekilde belirlenir. Ancak bu oran dava koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Tarafların sunduğu maaş bordroları, banka dökümleri, tapu kayıtları veya gider belgeleri, nafaka hesaplamasında dikkate alınır.
Nafakanın ilerleyen yıllarda artışı genellikle ÜFE veya TÜFE oranlarına göre yapılır. Ancak çocukların artan ihtiyaçları (örneğin, okul masrafları) veya nafaka alan tarafın geçim zorlukları söz konusu olduğunda nafaka artırım davası açılması mümkündür. Nafaka artış davasında, mevcut nafakanın yetersiz olduğunu gösteren belgeler (faturalar, gider listeleri) mahkemeye sunulmalıdır. Bu davalarda mahkeme, tarafın güncel mali durumuna dair delilleri inceleyerek nafaka miktarını yeniden belirler.
Avukat Yaşar Öksüz’ün Milliyet’te yayınlanan yazılarını buradan okuyabilirsiniz.
Asgari Ücrete Göre Nafaka Hesaplama
Asgari ücret, Türkiye’de birçok çalışanın gelirini belirleyen temel bir ölçüttür ve nafaka hesaplama süreçlerinde de sıkça referans alınır. Boşanma davalarında veya nafaka davalarında nafaka miktarı belirlenirken, nafaka ödeyecek tarafın geliri araştırılır. Nafaka yükümlüsü olan tarafın, asgari ücret seviyesinde kazanç elde etmesi durumunda nafaka miktarı bu gelire göre belirlenir. Asgari ücrete göre nafaka hesaplamasında, genellikle gelirin %20-30’u nafaka olarak tayin edilmektedir. Ancak bu oran tarafların yaşamlarına veya temel ihtiyaçlara göre değişiklik gösterebilmektedir. Yine tarafların sahip olduğu malvarlıkları da nafakanın belirlenmesinde dikkate alınır.
İştirak nafakası hesaplanırken çocukların eğitim, sağlık ve bakım giderleri önceliklidir. Yoksulluk nafakası için ise nafaka talep eden tarafın geçim sıkıntısı çekeceği kanıtlanmalıdır.
Asgari ücret her yıl güncellendiği için, nafaka miktarının da ekonomik koşullara uygun şekilde artırılması gerekebilir. Nafaka artış oranı genellikle ÜFE veya TÜFE oranında yapılmaktadır. Bu oranın tespiti bakımından mahkeme kararına bakılması gerekir. Anlaşmalı boşanmada taraflar, nafakanın asgari ücretteki artış oranında artırılması konusunda mutabakata varabilirler. Çekişmeli boşanma davasında ise nafakanın asgari ücret oranında artırılması için ise her iki tarafın bu durumu kabul etmiş olması gerekir.
Nafaka Artış Hesaplama
Nafaka artış hesaplaması, boşanma sonrası ödenen nafaka miktarının ekonomik koşullar veya tarafların değişen ihtiyaçları doğrultusunda ve mahkeme kararına uygun olarak yasal artışlarının yapılmasıdır. Nafaka artış hesaplaması için öncelikle mahkeme kararına bakılması gerekir. Mahkeme kararında nafakanın hangi oranda artırılacağı yazıyorsa nafaka artış hesaplaması nafaka hesaplama motoru üzerinden yapılabilir. Mahkemeler nafakanın genellikle ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) veya TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) gibi ekonomik göstergeler üzerinden artırılmasına karar vermektedir.
Mahkeme kararında artış oranı belirtilmişse nafaka, bu oran doğrultusunda otomatik olarak güncellenir. Ancak belirlenen artış oranları, ihtiyaçlarını karşılamadığı durumlarda nafaka artırım davası açılması gerekir. Bu davalarda mahkeme, tarafların güncel gelir durumlarını, giderlerini ve çocukların ihtiyaçlarını inceler. Bu süreçte, maaş bordroları, faturalar veya ödeme belgeleri gibi deliller dosyaya sunulabilir. Mahkeme, sunulacak deliller doğrultusunda hakkaniyete uygun olarak nafaka miktarının yeniden belirlenmesine karar verebilir.
Birikmiş Nafaka Hesaplama
Birikmiş nafaka, nafaka borçlusunun mahkeme tarafından belirlenen nafaka ödemelerini zamanında yapmaması durumunda biriken borçları ifade eder. Bu kapsamda yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, tedbir nafakası veya yardım nafakası gibi nafaka türlerinin ödenmemesi, birikmiş nafaka alacağının oluşmasına neden olur. Nafakaların ödenmemesi durumunda nafaka hapis cezası da ortaya çıkabilmektedir. Birikmiş nafaka hesaplaması; mahkeme kararındaki nafaka artış oranı ve ekonomik veriler dikkate alınarak hesaplanır.
Birikmiş nafaka hesaplaması için öncelikle mahkeme kararında belirtilen aylık nafaka miktarı belirlenir. Ödenmeyen her ay için bu miktar üzerine faiz eklenecek şekilde hesaplama yapılır. Örneğin mahkeme aylık 2.000 TL nafaka belirlemişse ve 6 ay ödeme yapılmamışsa, birikmiş nafaka 12.000 TL olacaktır. Bu tutara yasal faiz de aylık olarak eklenir. Birikmiş nafaka borçlarına, ödeme tarihinden itibaren yasal faiz oranı uygulanır. Faiz hesaplaması borcun vadesinden itibaren başlayıp; takip tarihine kadar olacak şekilde hesaplanır.
Nafaka alacaklısı, birikmiş nafaka alacakları için doğrudan icra müdürlüğüne başvurabilir. Bu süreçte, ödenmeyen nafaka miktarını kanıtlamak için mahkeme kararının sunulması yeterlidir. Nafaka artış oranları (örneğin, ÜFE/TÜFE) geçmişte uygulanmışsa, bu oranlar da birikmiş nafaka hesaplamasına dahil edilir.
Dava Tarihinden İtibaren Nafaka Hesaplama
Çekişmeli boşanma davalarında nafaka, tarafların ekonomik durumlarının araştırılmasından sonra belirlenir. Ekonomik durum araştırmasının tamamlanması, 2-6 ayı bulabilmektedir. Mahkeme tarafından hükmedilecek nafaka ise dava tarihinden itibaren olacak şekilde belirlenir. Bu durumun sonucu olarak nafaka alacaklısının, mahkemenin nafakayı tayin ettiği tarih ile davanın açıldığı tarih arasındaki dönemi kapsayacak şekilde birikmiş nafakaları da talep etmesi mümkündür. Dava tarihinden itibaren nafaka hesaplama da bu dönem için yapılır.
Dava tarihinden itibaren nafaka ödemeleri, mahkeme kararında aksi belirtilmedikçe, kararın verildiği tarihten değil, dava dilekçesinin mahkemeye sunulduğu tarihten itibaren hesaplanır. Üstelik nafaka peşin olarak ödenmesi gerektiği için davanın açıldığı gün ilk nafaka ödemesinin yapılacağı şekilde nafaka hesaplaması yapılması gerekir.
Örneğin dava 01.01.2025 tarihinde açılmış ve mahkeme 15.04.2025 tarihli duruşmada dava tarihinden itibaren nafaka ödenmesine karar vermiş olsun. Bu durumda dava tarihinden itibaren nafaka hesaplaması; ocak, şubat, mart, nisan aylarını kapsayacak şekilde 4 aylık peşin olarak ödenmelidir. Bir sonraki ödemenin ise 01.05.2025 tarihinde mayıs ayı nafakası olarak ödenmesi ve devam eden nafakaların da her ayın birinci günü yapılması zorunludur.
İştirak Nafaka Hesaplama
İştirak nafakası, boşanma sonrası çocukların bakım, eğitim ve sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mahkeme tarafından hükmedilen maddi destektir. Medeni Kanununun 182. maddesine göre iştirak nafakası, çocuğun velayeti kendisine verilmeyen ebeveynin, çocuğun giderlerine katkı sağlaması için bağlanır. İştirak nafaka hesaplaması, mahkemenin çocuğun ihtiyaçları ve tarafların ekonomik durumlarını dikkate alınarak yapılır.
İştirak nafaka hesaplamasında çocuğun yaşı, eğitim seviyesi ve özel ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Örneğin okul masrafları, sağlık giderleri, kurs veya bakım ücretleri gibi kalemler, nafaka miktarının belirlenmesinde temel unsurlardır. Çocuğun giderleri yanında tarafların ekonomik durumları da iştirak nafakasının belirlenmesinde esas alınır. Mahkeme, nafaka ödeyecek tarafın gelirini (maaş, ek gelir, varlıklar) ve mali yükümlülüklerini değerlendirir. İştirak nafakası, nafaka borçlusu tarafın gelirinin %20-30’u arasında belirlenir. Ancak bu oran çocuğun ihtiyaçlarına ve ebeveynin ödeme gücüne göre değişebilir. Tarafların sunduğu maaş bordroları, banka dökümleri veya gider belgeleri hesaplamada kullanılır.
Mahkeme kararında nafakanın artırılmasına dair hüküm varsa iştirak nafakası hesaplaması, mahkeme kararında belirtilen ÜFE veya TÜFE gibi ekonomik göstergelere uygun olarak yapılır. Nafaka artış oranı belirlenmemişse veya belirlenen oran düşükse iştirak nafakasının artırılması için aile mahkemesinde Nafaka artırım davası açılması mümkündür. Örneğin çocuğun okul masraflarının yükselmesi veya sağlık giderlerinin artması, artış talebi için geçerli gerekçelerdir. Bu durumda mahkeme, tarafların güncel mali durumlarını ve çocuğun ihtiyaçlarını da inceler ve uygun şekilde nafakayı tayin eder.
Yoksulluk Nafakası Hesaplama
Yoksulluk nafakası, boşanma sonrası taraflardan birinin geçim sıkıntısı çekmesi durumunda mahkeme tarafından hükmedilen maddi destektir. Medeni Kanununun 175. maddesine göre yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek taraf için bağlanır. Yoksulluk nafakası hesaplamasında tarafların ekonomik durumları ve yaşam standartları dikkate alınır.
Yoksulluk nafakası hesaplamasında mahkeme, nafaka talep eden tarafın gelir durumunu, boşanma sonrası geçim koşullarını ve ihtiyaçlarını değerlendirir. Örneğin nafaka talep eden tarafın düzenli bir geliri yoksa veya geliri temel ihtiyaçlarını karşılamaya yetmiyorsa, yoksulluk nafakası bağlanması muhtemeldir. Nafaka ödeyecek tarafın mali gücü de hesaplama için kritik bir unsurdur. Mahkeme, eşlerin gelirlerini (maaş bordrosu, banka dökümleri, tapu kayıtları) ve giderlerini inceleyerek nafaka miktarını belirler. Genellikle nafaka, nafaka borçlusunun gelirinin %20-30’u civarında tayin edilir. Ancak bu oran dava koşullarına göre değişiklik gösterebilir.
Yoksulluk nafakası artışına dair hesaplamada ise öncelikle mahkeme kararına bakmak gerekir. Mahkeme kararında nafakanın artırılmasına dair hüküm varsa yoksulluk nafakası hesaplaması, kararda belirtilen ÜFE veya TÜFE gibi ekonomik göstergelere uygun olarak yapılır. Nafaka artış oranı belirlenmemişse veya belirlenen oran düşükse yoksulluk nafakasının artırılması için aile mahkemesinde nafaka artırım davası açılması mümkündür.
Maaşa Göre Nafaka Hesaplama
Nafaka, tarafların ekonomik durumlarına göre belirlenir. Ekonomik durumun temel kriterlerinin başında ise alınan maaş gelmektedir. Bu kapsamda boşanma veya nafaka davalarında nafaka miktarı, genellikle maaşa göre hesaplanmaktadır. Maaşa göre nafaka hesaplamasında mahkeme, nafaka ödeyecek tarafın aylık gelirini, SGK kayıtlarını inceler ve nafaka yükümlüsünün çalıştığı kuruma yazı göndererek aldığı son maaşı sorabilir.
Nafaka miktarı ödeyen tarafın maaşının %20-30’u arasında belirlenir. Bu sebeple nafaka yükümlüsünün maaşının tespit edilmesi önemlidir. Ancak bu oran tarafların borçları, giderleri ve çocuğun ihtiyaçlarına göre değişebilir. Örneğin aylık 40.000 TL maaşı olan bir kişinin nafaka ödemesi, çocukların veya eski eşin ihtiyaçlarına bağlı olarak 8.000-12.000 TL arasında olabilir.
Nafaka miktarı, maaş değişikliklerine bağlı olarak güncellenebilir. Örneğin nafaka ödeyecek tarafın maaşında artış olması durumunda, nafaka artış davası açılarak yeni bir hesaplama talep edilebilir. Bu süreçte, ÜFE veya TÜFE gibi ekonomik göstergeler referans alınsa da mahkeme tarafların güncel gelir belgelerini ve giderlerini değerlendirir.
Nafaka Hesaplama Motoru
Boşanma davalarında ve nafaka davalarında nafakanın belirlenmesi sonrasında nafakanın ilerleyen süreçte TÜİK tarafından verilen ÜFE veya TÜFE verileri oranında artırılmasına karar verilebilir. Bu durumlarda nafakanın bir sonraki yıl ne kadar olacağı, nafaka hesaplama motoru üzerinden hesaplanabilir. Dolayısıyla nafaka hesaplama motoru, güncel nafaka miktarının tespit etmeye yarayan çevrimiçi bir hesaplama aracıdır.
Nafaka hesaplama motorunda tarafların aylık gelirleri, çocukların ihtiyaçları gibi verilere yer verilmez. Burada sadece mahkeme tarafından belirlenen nafakanın, mahkeme kararındaki artış oranında artışı yapıldığında güncel nafakanın ne miktarda olması gerektiği hesaplanır.
Nafaka Artış Oranı Hesaplama
Nafaka artış oranı hesaplaması, TÜİK tarafından belirlenen oranlarla yapılır. Hesaplama süreci, mahkeme kararında artış oranı olarak ÜFE veya TÜFE’nin belirtilmesi durumunda otomatik olarak uygulanır. Örneğin mahkeme kararında nafakanın yıllık ÜFE oranında artırılacağı hükmü varsa nafaka miktarı, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı ÜFE oranına göre güncellenir. Mesela aylık 3.000 TL nafaka, %40 ÜFE artışı ile 4.200-TL’ye yükselir.
Mahkeme tarafından tayin edilen nafaka artış oranı, nafaka alan tarafın ihtiyaçlarını karşılamaya yetmezse nafakanın arıtılması davası açılarak yeni bir hesaplama talep edilmesi mümkündür. Nafaka artış davasında mahkeme, tarafların güncel gelir durumlarını, çocukların eğitim, sağlık veya bakım giderlerini ve hayat pahalılığını değerlendirir. Örneğin çocuğun okul masraflarının artması veya nafaka alan tarafın kira giderlerinin yükselmesi durumunda nafaka artırım davası açılması mümkündür. Açılacak davada sunulacak dilekçede faturalar, ödeme belgeleri veya gelir beyanları gibi deliller mahkemeye sunulabilir.
ÜFE Oranına Göre Nafaka Hesaplama
ÜFE oranına göre nafaka hesaplama, nafaka miktarlarının ekonomik koşullara uygun şekilde güncellenmesi için kullanılan bir yöntemdir. ÜFE oranına göre nafaka hesaplama, genellikle mahkeme kararında artış oranı olarak ÜFE’nin belirtilmesi durumunda otomatik olarak uygulanır. Mahkeme kararında nafakanın her yıl ÜFE oranında artırılacağı hükmü varsa, nafaka miktarı Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı yıllık ÜFE oranına göre güncellenir. Bu oran, ekonomik fiyat değişimlerini yansıttığı için nafakanın alım gücünü korumayı amaçlar.
ÜFE oranına göre nafaka hesaplama, mevcut nafaka miktarına ÜFE oranının uygulanmasıyla yapılır. Örneğin, aylık 2.000 TL nafaka, %10 ÜFE artışı ile 2.200 TL’ye yükselir. Ancak ÜFE oranları bazen tarafların veya çocukların ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalabilir. Bu durumda, nafaka artış davası açılarak yeni bir hesaplama talep edilebilir.
